Yurdumun avcısı yivsiz tüfeklerden keskin nişancı isabeti bekliyor.
Bunun neden olamayacağını özetlemeye çalışayım. Hem tüfekten hem de yivsiz tek kurşunlardan kaynaklı sorunlar var.
Yivsiz tüfek namlularının standartları imal edilen ülke ve firmaya göre değişkenlik gösterir. Örnek olarak namlu çapından başlarsak şu tabloya bir bakalım:
Göreceğiniz gibi örneğin 12 çap tüfek için namlu çapı 18.03 mm ile 19.05 mm arasında değişkenlik gösteriyor. Bu 1 mm fark çok şeyi değiştiriyor. Aynı hızla namludan çıkan Fişeğin balistik olarak hep ayni yer vurması beklenir. Namluda ilerleyen fişeğin namlu ile tam uyumu olmaması, tapanın ittirmesiyle aşağıdaki resimde de göreceğiniz gibi çekirdekte alfa açısı kadar bir dönmeye sebep oluyor:
Bu açı 1 (bir) derece olsa 25 metrede 44 cm, 50 metrede 87 cm sapma meydana getiriyor. Sağdaki sarı zeminde görülen Brenneke Sevgili kardeşim Tevfik Gün'ün arşivinden alınmıştır. Özellikle derin yivli tek kurşunlarda asimetrik ezilmenin fazlalığı bunun sebep olduğu isabet sorunları sevgili Tevfik kardeşimin videolarında mevcuttur. Tevfik kardeşimin bidiğim kadarıyla slug namlusunun iç çapı 17,36 mm dir. Kendisinin yaptığı tapa modifikasyonunun bir etkisi namlu içindeki asşimetrik ezilmeyi azaltmasıdır.
Tüfek ile ilgili diğer bir sorun namlu et kalınlığı ile ilgilidir. Ayrıca namlunun yapıldığı çelik alaşımın brinel sertlik derecesi ve namlu boyu da bahsedeceğim olayla bağlantılıdır.
Namlunun et kalınlığı imalatçıya göre değişir. Namlunun boyu ile birlikte namlu salınımı (harmoniklerini) farklılaştırır. Namlu salınımı üç boyutlu eksende gelişir:
Namlu sazın teli gibi titreşirken bu titreşimi namlu boyu, çeper kalınlığı, fişeğin atım yatağı basıncı, namlu çıkış hızı farklılaştırır. Kalın çeperli kısa namluda daha az tireşim, ince çeperli uzun namluda daha fazla titreşim olur. Bu nedenle tek kurşun atmaya yönelik slug namlular daha kalın çeperli ve kısa üretilir. Ayni çıkış hızındaki fişekler namlu salınımını uç değil ortada iken çıkış yaparsa aynı noktayı vurma şansı artar. Bu nedenlerle her tüfeğin sevdiği bir fişek vardır.
Fişek konusuna dilerseniz girerim de konu çok uzar. Kapsülünden barutuna, çekirdeğinden tapasına, çekirdeğin türüne varıncaya kadar çok değişken var. İmalatçılar bu konuda çok ta meraklı değil. Piyasada pek çok yaptım-oldu fişeği var. Bence en doğrusu özelliklerini ve kendi tüfeğinizde huyunu suyunu belirleyeceğiniz kendi fişeğinizi doldurmak, ya da rüştünü ispatlamış fişek bulup kullanmaktır.