ELEKTROSTATİK TOZ (Fırın) BOYA KAPLAMA
Değerli Dostlar,
Yivli olsun yivsiz olsun kaplamasız kurşun kullananların en büyük yakınması, NAMLUDA KURŞUN SIVAŞMASIdır. Çünkü namlunun bu kurşun artıklarından temizlenmesi bazılarımız için eziyettir. Kurşun sıvaşmasının nedeni de, kurşunun namluda seyri esnasında sürtünmesi sonucu ortaya çıkan ısının kurşunun ergime derecesi üstüne çıkıp, yüzeyde eriyen kurşunun namluya sıvaşması nedeniyledir. Namlu çıkış hızı arttıkça ısı daha da artacağından dolayısıyla kaplaması olmayan kurşunlar namluya daha çok sıvaşır.
Yivli kurşunlar üzerleri genelde bakır çekirdekle kaplı olduklarından bu sorundan uzak gibi görünür. ANCAK, bizim ülkemizde yasak olması dolayısıyla biz yapamıyoruz ama yurt dışında bir çok ülkede yivli tek kurşunlarını insanlar kendi döküyor. Yivli namluda kurşun sıvaşması temizlemek, yivsizden daha zor. Hatta bir süre sonra yivler bile dolabiliyor. İşte buna karşı yaygın kullanılan bir uygulama, kurşunların üzerini bir şekilde kaplamaktan geçiyor. Bakır gömlek yapamadıkları için en yaygın çözüm Powder Coating yani elektrostatik toz boya kaplama.
Kendi döktükleri hem tabanca hem de tüfek kurşunlarını renk renk elektrostatik toz boya ile kaplıyorlar.
Bizde FIRIN BOYA olarak da bilinen elektrostatik toz boya teknolojisi ile ilgili kısa bir bilgi aktarayım.
Elektrostatik toz boyama solvent içermeyen bir yüzey kaplama metodudur. Kaplayıcı malzeme, son kat boya tabakasını oluşturan çok ince toz boya partikülleridir. Toz boya, boya kabininde özel boya tabancaları vasıtasıyla atılır. Tabancadan geçerken elektrostatik olarak yüklenen toz boya partikülleri kabin içinde boyanacak malzemeye yapışır ve kaplama işlemi gerçekleşmiş olur. Malzeme toz boya ile kaplandıktan sonra pişirme fırınına girer. 200?C olan fırın ısısı toz boyanın erimesini ve malzeme üzerine yapışmasını sağlar. Sonuçta çok dayanıklı, ekonomik, çevre dostu, geniş renk yelpazeli ve parlak bir yüzey kaplaması elde edilir.
Kurşunların kaplanmasında bu pahalı elektrostatik boya tabancasını kullanmıyoruz. Onun yerine triboelektrik olaydan yararlanıyoruz. Bu sürtünmeden doğan statik elektrik anlamına geliyor. Değişik malzemeler birir birine sürtündüğünde statik elektrik yükleniyor.
İlginç olarak KURŞUN da yün, saç, kürk, deri gibi pozitif elektrik yükleniyor. Buna karşın mavi çerçeveye aldığım plastikler de negatif elektrik yükleniyor. Kurşunu bu malzemelere sürterek statik elektrik yüklediğimizde, elektrostatik boya da kurşunun üzerine yapışıyor. Kısaca mantığı bu. Gerekirse detaylandırırım. Bu konuda YouTube'da yüzlerce video var.
Döküm kurşunları (ve tivsiz tek kurşun) elektrostatik toz boya ile kaplamanın avantajları olarak şunlar sayılıyor:
* Namluda kurşun sıvaşması olmuyor
* Kayganlaştırıcı etki gösterdiği için namlu çıkış hızı ve isabet artıyor
* Yivsizlerde tapa içinde atılan Lyman, Svarog, Lee gibi döküm tek kurşunlarda çok az çap artışına bağlı tapaya daha iyi oturma, yivli şoktan geçerken daha iyi tutunma söyleniyor (Fortune Cookie)
* Şevrotinlerde daha sıkı grup elde edilebiliyor
Bu bilgiler ışığında ben de yivsiz tek kurşun ve şevrotin kaplamaya karar verdim. Önce toz boya yapan firmalardan birinden üç renk 250 şer gram toz boya edindim. Bu arada ucuz termostatlı, zaman ayarlı elektrikli fırını aldım (275 TL). Dün ve bu gün ilk denemelerimi yaptım
Önce Toz boya ile kurşunları bir plastik kabın içine koyup, kapağını kapatıp, kabı 5 dakika kadar çevirerek kurşunları kabın duvarına sürttürüp statik elektrik yükleyip, boyanın kurşun üzerine yapışmasını sağladım. ( Değişik plastik kaplar içinde en iyi sonucu polietilen yoğurt kabından aldım. Strafor, PVC ve Teflon kapları daha sonra deneyeceğim) Eledikten sonra kurşunları el değdirmeden fırın tepsisine dizip tek kurşunları 180 derecede 18 dakika, şevrotinleri 8 dakika tutarak toz boyanın eriyerek üzerlerine yapışmasını sağladım:
Şevrotinler hem parlak yüzeyleri hem de sanırım yüksek antimonlu oluşlarından biraz zor ve düzensiz kaplandı.
Ama sertliği boya sonrası daha da arttı.
Merak ettiğim diğer bir konuda tek kurşunların ne kadar kalınlaştığı, namlu geçişinde bir sorun yaratıp yaratmayacağıydı ( Yivli kurşun kullananlar dolumda önce haddeleme (resizing) yapıyorlar)
Belki içinizde toz boya kaplama yapmak isteyen olabilir diye kısa sürede edindiğim deneyimleri sizlerle paylaşmak istedim.
Henüz kendi testlerimi yapmadım ama yurtdışında bu işi yapanlar (özellikle yivli konusunda) kurşun sıvaşmasını ortadan kaldırdıklarını ısrarla söylüyor.
Önce yemek tarifi gibi, ne tür malzemelere ihtiyacımız var onları sayalım:
* Öncelikle "Elektrostatik toz boya" ihtiyacımız var. Piyasada 25 kg. lık torbası 1600 küsur liraya satılıyor. Az miktarda temin etmenin yolu, fırın boya yapan bir yerden, biraz rica minnet 200-250 gram kadar temin etmek. Bu miktar 400-500 kurşun boyamak için yeterli
* Kurşunlara statik elektrik yüklemek ve boyanın tutunmasını sağlamak için bir plastik kaba ihtiyacımız var. Daha öce paylaştığım listede olan türlerden genişçe kapaklı bir kap yeterli. Ben büyük boy kapaklı yoğurt kabı kullandım (Diğer tür plastikleri de deneyeceğim)
* Telden bir elek lazım. Kurşunları toz boya ile buluşturduktan sonra elekten geçirip, artan boyayı tekrar kullanıyoruz. Boya tutunan kurşunlara el sürmemek lazım, boya bozuluyor. Plastik eldiven de ellerin boyanmaması için lazım.
* Ucuz bir fırına ihtiyaç var (Ben 275 tl ye termostatlı, zaman ayarlı bir fırını internetten aldım). Evdeki fırınınızı kullanmayın, gerçekten fırın çok kirleniyor, yapışan boyaları da sökmek mümkün değil. Ayrıca aşağıda yazacağım bazı kimyasalların kokusu fırına sinerse, bir daha orada yemek yapılmaz.
* Birde plastik su kovasına ihtiyaç var.
Şimdi internetten bulup kısalttığım basit anlatımlı bir videoda işlemin nasıl yapılacağını izleyelim:
Elle plastik kabı çevirerek toz boyayı kurşuna yapıştırmak biraz zor ve zaman alıcı olabiliyor. Bunun için ABD de titreşimli özel kaplar var ama burada bulabilir miyiz bilmiyorum. Ayrıca daha önce paylaştığım videoda bir PVC boru içinde döndürerek kaplayan bir cihazı (merakınız varsa) basit mühendislikle yapabilirsiniz. Ya da kola kuvvet biraz uzun süreli kap çalkalayacaksınız.
Boyamak için iki yöntem daha var. Bunlardan biri özellikle şevrotin için gerekli. İnternetten bulabileceğiniz silikon spreyi önce kurşunların üzerine biraz sıkıp, çalkalayıp hepsine bulaştırdıktan sonra, toz boya ilave ederek çalkalamaya devam etmek (Ben şevrotinleri ancak öyle kaplayabildim). Sonraki işlemler aynı.
Bir diğer yöntem (ıslak metod) , kurşunların üzerine az miktarda aseton dökmek. Çok az boya ilave ederek çalkalamak. Daha sonra süzerek dinlendirip, aseton kuruyunca fırınlamak. Ancak burada boya çok ince oluyor. Fırınlama işleminden sonra kurşunlar soğuyunca aynı işlemi istenen kalınlık elde edinceye kadar tekrarlamak gerekiyor. Bu oldukça zama alıcı bir yöntem ama sonuçlarını ben çok beğendim. En kısa zamanda deneyeceğim.
Fırın tepsisinin üstüne yapışmayan alüminyum folyo veya silikon örtü kaplamak, tepsinin kirlenmesine mani oluyor. Bu da aklınızda bulunsun. Ben önce pişirme kağıdı koymuştum, fırında tutuşunca bir daha denemedim.
Eğer niyetlendiyseniz, size de kolay gelsin.
Fırın boya yaptığım tek kurşun ve şevrotinlerin atış testlerini ve namlu kirlenmesi ile ilgili testleri daha sonra paylaşacağım.
Herkese iyi bir hafta dilerim.
Konu: KURŞUN SIVAŞMASINI ENGELLEMEDE BİR ÇÖZÜM ÖNERİSİ (Okunma sayısı 1835 defa)