Muhterem Sabri Bey, Emrah Bey, Cihat Bey,
Öncelikle belirtmek isterim; Bu yazıyı Sabri Bey'in "Ustalar" tanımını kendime yakıştırdığımdan değil, bilebildiğim kadarını
sizlerle paylaşmak amacıyla kaleme alıyorum...
Otomatik dolumlu ateşli silahlar literatüründe çoğu zaman karıştırılan dört işlem ve onlara ait yapılandırmalar vardır;
- Namlu arkasına bağlanma(Kilit) yapılandırmaları: Döner Başlık, yatay veya dikey salınımlı blok, mafsal mekanizma,
makara, kütle eylemsizliği gibi... Görev aralığı, namlu arkasından itibaren bir milimetre içindedir...
- Namlu arkası bağlamaları(Kilitleri) açıp kapatma yapılandırmaları: Gazlı, uzun yahut kısa geri tepmeli, kinetik, basit
geri tepmeli geciktirmeli gibi...Bunların görev aralığı, birinci kilit işlevinin hemen arkasında bir ila bir küsür santim civarıdır...
- Otomatik boşaltma ve kurma yapılandırma sistemleri: İkinci işlevin hemen ardından bir fişek boyundan daha uzun
mesafededir. Uzun geri tepmeli kilit açma düzeni dışında bu fonksiyonun fiili sahibi, her zaman BASİT GERİ TEPMELİ
işlev türüdür. Yani, namlu arkasını örten mekanizma sadece kendi kütlesinin verdiği eylemsizlikle geriye giderek kurma
ve boşaltma görevlerini yapar... İş yapabilme gücü, kazandığı moment ve NAMLU İÇİNDE KALAN BAKİYE GAZ BASİNCI
kaynaklıdır. Genellikle hep ikinci işlevin bir integrali olarak onunla beraber mütalaa edilir. Ancak ayrımı gereklidir. Boş
kovanı, atım yatağının uygun yapılması ve temiz olması şartıyla, tırnak olmadan, dışarı atan bu seviye öğeleridir.
- Doldurma düzeni: çok büyük oranda irca ( Eski dilde geri getirme=Rücu'dan kaynaklı... İCRA DEĞİL...) yayıdır... Boşaltma
ve kurma işlevleri sırasında kurulan bir yayın boşalmasıyla iş görür... Görevi tüm işlevler aralıklıklarını içerir.
Üçüncü işlevin kısa açıklamasından çıkartılabileceği gibi, bir otomatik dolumlu ateşli silahın boşaltma ve kurma işlemlerini
eksiksiz yapabilmesi için, atılan dane namludan çıkıp gittikten sonra, içinde halen biir miktar, sevk edileni sürüm işleminden
artmış barut gazı mevcut olmalıdır. Bu, barudun cins ve saklanma şartlarından kaynaklanan nedenlerle, her atıştan sonra,
tahliye açıklığından dışarı atılan, çoğu zaman renksiz, bazan dumanlı, bazı hallerde, içinde halen yanamamış parçaların
hava oksijeni desteğiyle alevlenmesiyle ateş şeklinde görülür... Bu "Atık" niteliğinde gaz, atılan danenin ilk hızını etkilemiyen
çalışmada olması mutlaka gerekli bir unsurdur. Yoksa silah, bu öğenin yanında yine kesinlikle olması gereken "Kazanılmış
Moment" faktörü eksikliğiyle, kesinlikle inkita verir. Uzun geri tepmeli, Browning A5 misali örneklerde kurma ve boşaltma
sadece kazanılmış moment gücüyle yapılır.
Ateşli silahların tasarımlarında yer alan, namlu boyu, gaz tahliye deliği mesafe ve çapları, varsa valf kütle ve onun yayı
ağırlık ve elastıkiyetleri, kinetik düzenlerdeki atıl blok ağırlıkları, kinetik yay elastıkıyeti, namlu boyu, bütün hepsi için
irca yayları özellik ve ölçüleri... Tamamen atılan dane namludan çıkıp gittikten sonra içeride yeter miktarda "Bakiye Gaz"
kalacak, bütün öğe ağırlıkları, yeterli "Kazanılmış Moment" faktörünü bırakacak seviyede hesaplanarak, yahut denemelerle
tesbit edilerek konumlandırılır.
Eğer bunlar yapılmazsa...
Eksik olması halinde, mekanizma çalışmaz... Tahliye açıklığından ne boş kovan ne de gaz çıkışı olur... İstisnai haller dışında
namlu çıkış hızı değişmez...
Fazlalığı durumunda...Mekanizma erken açılır, tahliye açıklığından dışarı alevli gaz, hatta çatlak kovan ve saire çıkar...
Namlu çıkış hızı düşer...
Fakir bilgi dağarcığımla, umarım bazı sorulara cevap olabilmişimdir.
Saygılar.