Double base yani orta yanışlı barutlar için amerikadaki bir deneyde 48 namlu boyunun yanmanın tamamlanması icin yeterli olduğunu göstermişlerdi. ayrıca namlu kısaldıkça isabetlilik belirgin artıyordu. En yüksek isabet oranı yivli 48 namlu, ardından yivsiz 48 namlu saptanmış. Sonra 51 61 ler geliyordu. Tabi yivli olanlarda sabot kurşun kullanıyorlardı. Nedeni ise namlu boyunca sürtünmeye maruziyet ve namlu içinde geçen yol boyunca namlu rezonansından dolayı kurşun sapmasinin artışı belirtilmişti. Yani isabet ve penetrasyonu birlikte değerlendirsek ikisinin ortası 61 gibi duruyor
Kemal bey,
Yivsiz tüfeklerde kullandığımız barutlar Single Base (tek bazlı) Nitroselüloz esaslı barutlardır (Dumansız barut). Yanma hızları barut taneciklerinin şekli, kalınlığı, üzerindeki lak gibi faktörlerle yavaş veya hızlı yanışlı olarak ayarlanır. Double Base (çift bazlı) barutlar Nitrosellüloz+Nitrogliserin karışımı olup Ballistit, Cordit gibi barutlar genellikler top gibi silahlarda askeri amaçlarla kullanılırlar.
Barutun tamamının yanması değil ulaştığı en yüksek basınç değeri önemlidir. Genellikle sıkının namlunun ilk 15-20 cm mesafe ilerlediği dönemde bu basınç düşmeye başlar, ancak sıkının ivmesi artar. (Tabanca namlularının 5-15 cm olduğunu hatırlayalım). Hızlı yanışlı barutlarda basınç hemen yükselip düşerken, yavaş yanışlı barutlarda basınç daha geç düşer. Daha ağır sıkı sevketmek ve yüksek namlu çıkış hızı elde etmek istersek yavaş yanışlı barut tercih edilir.
Namlu boyuna gelirsek, namlu boyu ile namlu çıkış hızı arasında doğru orantı vardır. 1000-2000 fps hızlarda namlunun her bir inç uzaması, çıkış hızını 5 fps arttırır. Bu hesapla teorik olarak 19 inç (47 cm) namlu ya göre 21 inç (61 cm) namlu 15 fps, 26 inç (66 cm) namlu 30 fps, 30 inç (76 cm) namlu 55 fps daha hızlı namlu çıkış hızına neden olacaktır
Kinetik enerji Ke=M.v
2 formülü ile hesaplandığında uzun namlulu tüfekten çıkan sıkının enerjisi daha yüksek olacaktır. Ancak bunun penetrasyonu aşırı değiştireceği kanısında açıkçası değilim. Balistik jel testlerinde çok aşırı bir fark görülmüyor.
Tesir açısından ne olur onu kestirmek zor ama bahsettiğiniz ''rezonans'' etkisinin kurşun isabeti konusunda etkili olduğunu düşünüyorum. Zira, amatör bir atıcı olsam da, 61 namlu ile 71 den daha stabil ve isabetli kurşun atışları yaptım.. Tabi bu durum tek başına titreşimle alakalı değildir..
Videoda 13-25 saniyeler arasını dikkatlice izleyin. Namlunun, atış esnasında nasıl esnek bir yay gibi salınım yaptığını göreceksiniz
Uzun namluda rezonans etkisinin daha fazla olabileceği doğrudur belki..
Emrah bey,
Namlu harmonikleri (namlu salınımı) konusunu avlak forum da daha önce yazmıştım:
http://avlakforum.com/frm/index.php?topic=200566.msg1435649#msg1435649eklediğiniz videoda bu olay çok güzel görülüyor. Ben sadece o kısmını kesip ekliyorum:
Namlu salınımı namlu uzadıkça artar, kısaldıkça azalır. Namlu çeper kalınlığı ince ise artar, kalınsa azalır. Bu nedenle sniper tüfeklerinde isabetli hassas atışlar için çok kalın çeperli Bull namlular üretilmektedir.
Namlu salınımında isabet konusunda en önemli nokta fişeğin salınımın orta noktasında çıkıyor olmasıdır. Her fişeğin basıncı değişik olduğundan farklı fişekler, farklı salınım yaratıp isabet konusunda ciddi farklılıklar gösterebilir. Bu nedenle her tüfeğin sevdiği bir fişek olduğundan bahsedilir. Zira o namlu, o fişekte yarattığı namlu harmoniklerinin orta noktasında namluyu terk ediyordur. Aynı tür fişekte barut miktarındaki 5-10 mg değişiklik isabeti ciddi olarak etkiler. Örneğin benim 61 cm namlulu Ata Cy Slug, YAF speedy slug ve Winchester Foster slug seviyor, diğerlerine göre 100 metre içinde o fişeklerle isabeti daha yüksek.
Ancak kısa namluda salınım az olacağı için tek kurşun atışlarında benim tercihim (Domuz avı için de) daha yüksek, istikrarlı isabet sağladıkları için 47 cm namlu. Berretta 1301 ve Benelli Supernova slug namlulu tüfeklerim 47 cm namluya sahipler. İsabet konusunda tek kurşun seçmeleri 61 cm e göre çok az.
saygılar