Divanü lügatit Türk te a ile başlayan ata sözleri

[Murat DİNGİZ]

Divanü Lügati't Türk'te bulunan atasözlerinin 'a' harfi ile başlayanları.

Abçı neçe al tep bilse, ayıg anca yol bilir
Avcı ne kadar hîle bilse, ayı o kadar yol bilir.

Aç ebek, tok telek
Aç kişi aceleci, tok kişi yavaş olur.

Açıglığ er şebük karımas
Varlıklı kişi çabuk kocamaz.

Aç ne yemes, tok ne temes
Aç olan ne yemez, tok olan ne söylemez?

Agılda oglak togsa arıkda otı öner
Ağılda oğlak doğsa, dere boyunda otu biter.

Agız yese köz uyadur
Ağız yese göz utanır.
 
Alımçı arslan, berimçi sıçgan
Alacağına arslan, vereceğine, borcuna sıçan.

Alın arslan tutar, küçin sıçgan kösgük, oyuk tutmas
Hîle ile arslan tutulur, zor ile güç ile sıçan nazar, hayâl tutulmaz.

Alp çerikde, bilge tirikde
Yiğit ordu içinde, bilgin mecliste kiñeşte belli olur.

Alp eriğ yabrıtma, ıkılaç arkasın yagrıtma
Yiğiti bakımsız bırakma, yörük atın sırtını yara etme.

Alplar birle uruşma, beğler birle turuşma
Yiğitlerle vuruşma, beğlerle sürtüşme, iddiâlaşma.

Alp yağıda, alçak çoğuda I-
Yiğit kişi düşman karşısında, yumuşak kişi savaşda belli olur.

Anası teblük yufka yapar, oglı tetik koşa kapar
Annesi yalancı yufka yapar, oğlu tetik koşup kapar.

Añduz bolsa at ölmes
Andız ota olsa, at ölmez.

Anıñ yüziñe titinü baksa bolmas
Onun yüzüne dik bakılmaz.

Anuk otru tutsa yokka sanmas
Öne konan yemek ikram edilmemiş sayılmaz.

Arı kapçıtsa ısrur
Arı kızdırılırsa ısırır, sokar.

Arkasız er çeriğ sıyumas
Arkasız kişi düşmanını, rakibini yenemez.

Arpasız at aşumas, arkasız alp çeriğ sıyumas
Arpasız at aşamaz, arkasız yiğit rakibini yenemez.

Arslan karışa sıçgan ötin ködezür
Kocayan arslan sıçan deliğini gözler.

Arslan kökrese at ayakı tulaşır
Arslan kükrese atın ayakları dolaşır.

Aşıç ayur tübüm altın, kamıç ayur men kayda men
Tencere der dibim altın, kepçe der ki ben neredeyim?

Aş tatıgı tuz yogrın yemes
Yemeğe tad veren tuzdur ama tuz çanakla yenmez.

Atan yüki aş bolsa açka az korunur
Aş deve yükü ile olsa aça az görünür.

Ata oglı ataç togar
Oğul babasına çeker, çekmek üzere doğar.

Atası açıg almıla yese oglınıñ tısı kamar
Babası ekşi elma yese, oğlunun dişi kamaşır.

Atası anası açığ almıla yese oglı kızı tısı kamar
Babası anası ekşi elma yese, oğlunun kızının dişi kamaşır.

Ata tonı ogulka yarasa atasın tilemes
Babanın giyimi oğluna yarasa, oğul babasını istemez.

At teküzligi ay bolmas
Atın alnındaki akıtma, gökdeki Ay’la bir olmaz, tutulamaz.

Ayın kişi neñi neñ sanmas
Başkasının malı, mal sayılmaz.

Ay tolun bolsa eliğin imlemes
Ay dolun olunca el ile gösterilmez.

Azuklug aruk ermes
Azığı olan yorulmaz..
Prof. Dr. Fuat Bozkurt


upload images

[Bahri TUĞRULTEKİN]

Türk islam tarihinin 7500 türkçe kelime ile Türkçeden arapçaya çeviri niteliğinde yapılmış arapça olarak yazılmış ilk sözlüğü. Kaşgarlı mahmut bu eseri Abbasi halifesi muktedibillah'a sunmuş. Eser Orta Asya'daki ilk Türk İslam devleti olan Karahanlılar dönemine ait. 24 Oğuz boyunun 22 tanesinin isim, damga ve ongunlarını detaylı olarak gösterir. Eserde Türk dünya haritası vardır. Dolayısıyla Türk dünya haritasının gösterildiği ilk eserdir. Ayrıca Iran-Türk savaşlarına konu olan Afrasyap burada Alper Tunga olarak anlatılır. Bu anlamda kaşgarlı Mahmut ilk türk filolog etnograf ve haritacısıdır. Eserde koşuk sav sagu olduğu gibi Orta Asyadaki yer adları da vardır.

[Murat DİNGİZ]

Türk islam tarihinin 7500 türkçe kelime ile Türkçeden arapçaya çeviri niteliğinde yapılmış arapça olarak yazılmış ilk sözlüğü. Kaşgarlı mahmut bu eseri Abbasi halifesi muktedibillah'a sunmuş. Eser Orta Asya'daki ilk Türk İslam devleti olan Karahanlılar dönemine ait. 24 Oğuz boyunun 22 tanesinin isim, damga ve ongunlarını detaylı olarak gösterir. Eserde Türk dünya haritası vardır. Dolayısıyla Türk dünya haritasının gösterildiği ilk eserdir. Ayrıca Iran-Türk savaşlarına konu olan Afrasyap burada Alper Tunga olarak anlatılır. Bu anlamda kaşgarlı Mahmut ilk türk filolog etnograf ve haritacısıdır. Eserde koşuk sav sagu olduğu gibi Orta Asyadaki yer adları da vardır.

bilgi için çok teşekkür ederim kardeşim

[Bahri TUĞRULTEKİN]

Rica ederim hocam