En Sık Yapılan Hatalar - 1 - Deyim Hataları

[İbrahim AYSU]

Ben buradaki "altı kaval" kısmını fişek yatağı (fişek yatağında yiv ve set olmadığı için) "üstü şeşhane" kısmını da, Mauser'lerin 6'lı yiv ve set'ten oluşan namlusunu kastettiğini biliyordum. Bu resimdeki açıklama biraz eksik gibi. Yani, "altı kaval, üstü şeşhane" fişek yatağı ve yivli-setli kısmıyla birlikte , bir Mauser namlusunu ifade eden bir deyim, diye biliyordum.





















Ayrıca:


"Güzele bakmak sevaptır." değil "Güzel bakmak sevaptır"
"Eşek hoşaftan ne anlar" değil "Eşek hoş laftan ne anlar"

[Bülent ERDEM]

süperrr

ana(ane) gibi yar..... ve su(sus) küçüğün....

bu iki deyimi yanlış biliyormuşum .yeri geldiği zaman  çok'ta sık kullanırdım bu deyimleri . iki kelime ne kadar'da değiştiriyor deyimlerin içeriğini .

paylaşım için teşekkür ediyorum İbrahim bey . Forum'da  eğleniyor keyifli zamanlar geçiriyoruz , eğlenirken'de bolca öğrenip bilgi sahibi oluyoruz .

forumun evrildiği nokta inanılır gibi değil ! eskiden buralarda ego-menfaat çatışmaları izler,sığ köpek tartışmalarına maruz kalırdık . şimdi ise bilginin harman olduğu - insanı kendine çeken tam'da olması gereken biz av ve doğa severlere yakışır bir ortam oldu . emeği geçen herkese sonsuz teşekkürler

[Fatih S.M.YAPAR]

Teşekkürler ibrahim bey, bülent bey sizede katılıyorum. Av bizim kimliğimiz olmuş sonuçta,bir şekilde onu yaşıyoruz ve onun üzerine paylaşım yapıyoruz ama avın dışındada bir yaşam var.

reeder_P9 cihazımdan Tapatalk kullanılarak gönderildi

[Kemal KAYAN]

İlk olarak aklıma gelenleri ben de yazayım;
"Güzele bakmak sevaptır" değil "Güzel bakmak sevaptır"
"Göz var nizam var" değil "Göz var izan var"
"Eşek hoşaftan ne anlar" değil " Eşek hoş laftan ne anlar"

[İbrahim AYSU]

Bu yorumunuz çok mutlu etti beni, çok teşekkürler. Eksik olmayın Bülent Bey

süperrr

ana(ane) gibi yar..... ve su(sus) küçüğün....

bu iki deyimi yanlış biliyormuşum .yeri geldiği zaman  çok'ta sık kullanırdım bu deyimleri . iki kelime ne kadar'da değiştiriyor deyimlerin içeriğini .

paylaşım için teşekkür ediyorum İbrahim bey . Forum'da  eğleniyor keyifli zamanlar geçiriyoruz , eğlenirken'de bolca öğrenip bilgi sahibi oluyoruz .

forumun evrildiği nokta inanılır gibi değil ! eskiden buralarda ego-menfaat çatışmaları izler,sığ köpek tartışmalarına maruz kalırdık . şimdi ise bilginin harman olduğu - insanı kendine çeken tam'da olması gereken biz av ve doğa severlere yakışır bir ortam oldu . emeği geçen herkese sonsuz teşekkürler

[İbrahim AYSU]

Kemal Bey, "Göz var, izan var" ı görsel olarak diğer ikisini de metin olarak ekliyorum, görselleri yok

Teşekkürler

İlk olarak aklıma gelenleri ben de yazayım;
"Güzele bakmak sevaptır" değil "Güzel bakmak sevaptır"
"Göz var nizam var" değil "Göz var izan var"
"Eşek hoşaftan ne anlar" değil " Eşek hoş laftan ne anlar"

[Şahin GENÇOĞLU]

Güzel başlık teşekkürler.

"Geçtiğimiz hafta"
"Geçen"

[Şahin GENÇOĞLU]

Burada kurduğumuz cümle de anlatmak istediğimiz geride bıraktığımız hafta olduğu halde, cümlenin yapısı gereği anlam olarak doğru değil evet.

Fakat buradan çıkardığımız anlam da geçmişte doğru olabilir ama artık değil.

[Şahin GENÇOĞLU]

Evet mantık olarak zamanı geçemeyiz. Bu doğru.

Peki ya zamani gecebilseydik.

Burada zamanda yolculuktan bahsetmiyorum. Zamanda geçmişe zaten bakabiliyoruz. Konu zamanı geçebilmek. Işık sn. de 300.000km hızla hareket eder ve boyutsuzdur.
Işık nihai hızdır ve ötesine geçilemez. Aslinda bu bile gelecekte cürütülebilir. Işık belirli mesafelere kadar zamanın ötesine geçebilir. Işık kendi hızında iken zaman yavaşlar. Madde de ışık hızına ulaşsa zaman yavaşlar. Yani madde hizlandikça zaman yavaşlar. Madde ışık hızına tam ulaşamasa da %99'u na ulaşıyor. Bu da maddeyi zamanın önüne geçiriyor.

Zaman hıza yada maddeye göre yavaşlayınca hızlı olan her ne ise zamanın önüne geçmiş olur.

[Şahin GENÇOĞLU]

Bilim adamları CERN de maddeyi hızlandırdı ve ışık hızının %99'u na ulaşarak zamanı geçmeyi başardı. Evet zaman geride kaldı.

Yani "Geçen hafta" mantık olarak yanlıştır diyemeyiz. Değil mantık olarak fiziken bilim adamları bunu denedi, başardı ve ispatladı.

[Erol ÖZTÜRK]

İbrahim bey teşekkürler,çok önemli bir konuya değinmişsiniz.Maalesef dilimizin büyük kısmını kaybetmiş durumdayız,tamamen yitirmeden gerekli özeni göstermeli ve kaybettiklerimizi geri kazanmalıyız diye düşünüyorum.Türkçemiz çok zengin ve güzel,bu zenginliği heba etmemeliyiz.

[Hakan UYAR]

  Çok keyifli bir paylaşım olmuş.Teşekkürler İbrahim Bey.Anlatım bozukluğu günlük hayatımızda çok sık yaptığımız ve karşılaştığımız bir olay..

[Fazlı BOZ]

Tartısmakta hos.paylasmakta.Paylasımlar icin tesekkurler.

[Ziya ÇOBANOĞULLARI]

@İbrahim AYSU Kardeşim faydalı,güzel ve kaliteli  bir paylaşım olmuş.
Teşekkür ederim   

[Atagan YILDIZ]

Ellerine sağlık @İbrahim AYSU abim,güzel bir paylaşım olmuş😊

[Şahin GENÇOĞLU]

Türkçe yi güzel kullanalım diye bende kismeyi  kırmadan imla ile ilgili veya kelimelerle ilgili yardımcı olmaya çalışıyorum bazen cevremdekilere. Benim de bir sürü eksiğim vardır. Öte yandan bildiğimi de paylaşma peşindeyim.

Ama gel gör ki yörelerimiz, yörelerimize ait şiveler, o kendine has dil, belki örf anene bozulacak diye de korkmuyor değilim. Çünkü coğrafyamız bu konuda çok zengin. Buradan bakıldığında rengarengiz. Bu yüzden edebiyatımız da zengin, tiyatromuz da, sinemamız da. Bu büyük bir zenginlik.

[İbrahim AYSU]

Evet, farklı şiveler, farklı aksanlar mevcut ama doğrunun yaygınlaşması ve öğrenilmesi için bir sakınca yok bence. Doğru Türkçe, kitabi bir dil olarak Türkçe öğrenilmeli, hatalar mümkün mertebe giderilmeye çalışılmalı.

Yöresel ağızlarımız, aksanlarımız elbette var olacak, yaşayacaklar ve bunlar bizim zenginliklerimiz ancak bu aksanların hiç biri  kitabi değil, bunların hiç birinin belirli bir referansı yok, yazılı kültür değiller.

Tarih boyunca tüm milletlerde, dünyanın her yerinde nesiller boyu miras olarak aktarılabilen kültürler sadece yazılı kültürler olmuştur. Dolayısıyla referans olarak sadece kitabi Türkçe, yani doğru olan Türkçe alınmalı diye düşünüyorum. Bence, biz yazılı kültüre, ne bugün yeterince önem veriyoruz, ne de geçmişimizde yeterince önemi vermişiz... Bundan dolayı da bir çok şey, bir çok birikimimiz kaybolmuş. Yeniden arayıp bulmaya çalışıyoruz, bazısını arayamıyoruz bile, neyin kaybolduğu da meçhul zira. Hasılı, yazılı kültüre daha fazla önem vermeliyiz.

Türkçe yi güzel kullanalım diye bende kismeyi  kırmadan imla ile ilgili veya kelimelerle ilgili yardımcı olmaya çalışıyorum bazen cevremdekilere. Benim de bir sürü eksiğim vardır. Öte yandan bildiğimi de paylaşma peşindeyim.

Ama gel gör ki yörelerimiz, yörelerimize ait şiveler, o kendine has dil, belki örf anene bozulacak diye de korkmuyor değilim. Çünkü coğrafyamız bu konuda çok zengin. Buradan bakıldığında rengarengiz. Bu yüzden edebiyatımız da zengin, tiyatromuz da, sinemamız da. Bu büyük bir zenginlik.

[Hasan BOZKURT]

Gönlündeki yaraların kanını dindir ,yüzde yüz Türk olduğun gün cihan senindir.
İbrahim abi teşekkürler.

[Şahin GENÇOĞLU]

Evet, farklı şiveler, farklı aksanlar mevcut ama doğrunun yaygınlaşması ve öğrenilmesi için bir sakınca yok bence. Doğru Türkçe, kitabi bir dil olarak Türkçe öğrenilmeli, hatalar mümkün mertebe giderilmeye çalışılmalı.

Yöresel ağızlarımız, aksanlarımız elbette var olacak, yaşayacaklar ve bunlar bizim zenginliklerimiz ancak bu aksanların hiç biri  kitabi değil, bunların hiç birinin belirli bir referansı yok, yazılı kültür değiller.

Tarih boyunca tüm milletlerde, dünyanın her yerinde nesiller boyu miras olarak aktarılabilen kültürler sadece yazılı kültürler olmuştur. Dolayısıyla referans olarak sadece kitabi Türkçe, yani doğru olan Türkçe alınmalı diye düşünüyorum. Bence, biz yazılı kültüre, ne bugün yeterince önem veriyoruz, ne de geçmişimizde yeterince önemi vermişiz... Bundan dolayı da bir çok şey, bir çok birikimimiz kaybolmuş. Yeniden arayıp bulmaya çalışıyoruz, bazısını arayamıyoruz bile, neyin kaybolduğu da meçhul zira. Hasılı, yazılı kültüre daha fazla önem vermeliyiz.

Yazdıklarınıza katılıyorum. Dilimiz güzel Türkçe'nin her zaman düzgün konuşulması ve de güzel yazılması taraftarıyım ki her zaman. Bunu noktalama işaretlerine kadar.

[Şahin GENÇOĞLU]

Bizim dilimizi yaşatma ve gelecek nesillere aktarma gayretimiz milattan önce başlar.

Bizim için edebiyatın başlangıcı ise Göktürk alfabesiyle yazılmış Orhun Abideleridir. Bu kitabeleri Türk Dili ve Edebiyatın başlangıcı kabul ediyoruz. Biz Anadolu'ya geldikten sonra ise  Edebiyatımız Halk edebiyatı, Divan Edebiyatı....... gibi zengin bir hal alıyor.

Keşke düzgün Türkçe ile yazabilsek ve imlâ'yı da yerinde kullanabilsek. İnşallah zamanla olur.

[Fatih S.M.YAPAR]

Deyimlerde yapılan yanlışlar düzeltilmeli ama resmi yazışmalar hariç özellikle edebi eserlerde herhangi bir yazım kuralı olmamalı diye düşünüyorum.
Kültürümüzü zenginleştiren şivelerimiz,adetlerimiz ve yöresel terimlerimizdir.
Bunlarda olduğu gibi yazılmalı, mesela çukurovada geçen bir romanı buranın ağzıyla aktarmalısınızki eğreti olmasın.


reeder_P9 cihazımdan Tapatalk kullanılarak gönderildi

[İbrahim AYSU]

Fatih Bey olur mu?

Tam tersi. Edebiyatta yazım kuralı olmamalı ne demek!!! Edebiyatta tam da olması gereken kitabi , doğru Türkçe kullanılır ve kullanılmalı da.

Yöresel ağızlar, edebi esere "yöresel ağız olduğunu" belirten belirteç ve metodlarla alınır zaten. Bu hep yapılır. Yani örneğin yazar yöresel bir karakteri konuşturuyorken bunun yöresel bir ağız olduğunu okuyucuya aktarır, okuyucu da bunun bilincinde, o deyim ya da sözün ya da kelimenin doğrusunun o yöresel ağızla söylenen olmadığının ve/veya olamayacağının bilinciyle okur ilgili cümleyi ya da satırı.
 
Bunun edebiyatta türlü türlü metodu var . Yöresel bir kişiyi yöresel ağzıyla "bunun yöresel bir ağızla yazıldığı belirteciyle" konuşturmak başka, bütün metni tamamen yanlış yazımlarıyla  , yazım kurallarına uymadan kaleme almak başka. Karıştırılmamalı. Zaten adam gibi kaliteli üst segment edebiyatçılar yazılarında, eserlerinde , yazdıkları roman ve hikayelerde bu metodları kullanırlar ve kullanmışlardır hep.

Deyimlerde yapılan yanlışlar düzeltilmeli ama resmi yazışmalar hariç özellikle edebi eserlerde herhangi bir yazım kuralı olmamalı diye düşünüyorum.
Kültürümüzü zenginleştiren şivelerimiz,adetlerimiz ve yöresel terimlerimizdir.
Bunlarda olduğu gibi yazılmalı, mesela çukurovada geçen bir romanı buranın ağzıyla aktarmalısınızki eğreti olmasın.


reeder_P9 cihazımdan Tapatalk kullanılarak gönderildi

[Şahin GENÇOĞLU]

Türkçe.

Değil edebi terimler küçük mesajlar bile şive ile yazılmamalı. Bir roman, hikaye yada bir anektod paylaşılırken şive elbette yazılabilir. Ama bu yazılan roman ise tamamı imla ya göre yazılmalı ve sadece şive "...." ile belirtilerek yazılmalı.

Tüm yörelerimizin şiveleri eşsiz.  Çok lezzetli tabi anlayana. Kesinlikle korunmalı.  Bu anlattığıma ve İbrahim beyinde anlatmak istedigine bir örnek vermek istiyorum müsadenizle. Kendi yöremden ve yöremin şivesinden bir örnek.

Öğretmen sınıfta sanki başka bir öğrenci yokmuş sürekli Temel'e sorar. Ve yine bir deste;

Öğretmen
- Temel içinde  "bukalemun" kelimesi geçen bir cümle kur bakalım.

Temel
- Ha bu kalemun haburda ne işi vardur

Bu şekilde edebi eserler imla ya ve Türkçe ye uygun yazılır ama şiveler de çok rahat belirtilerek yazılır.

Keşke aramızda edebiyat öğretmeni arkadaşımız olsa.

[İbrahim AYSU]

Arkadaşlar, farkettiğim konuyu da yazayım.

Bu konuda bahsi geçen mevzu direkt olarak doğru bilinen ama aslında hangi şiveyle, aksanla söylenirse söylensin , istenirse İstanbul Türkçesiyle söylensin , yanlış olan deyimler.

İki konu birbirine karışıyor olabilir. Ayırmak lazım.

Örneğin, "İnce eğirip, sık dokumak" ifadesindeki "eğirmek" kelimesini, "elemek" olarak yazmanın ya da söylemenin muadili, ikamesi ya da karşılığı değil ki yöresel şiveler! İster Ege şivesiyle, ister Kayseri şivesiyle söylensin, kullanılması gereken kelime "eğirmek" olmalı. Bunu, "elemek" olarak kullanıp da, "çünkü yöresel ağız vs" denilemez, yöresel şivenin bu konuyla alakası olmaıdğından, yöresel ağız ya da şive, bu yanlışın mazereti olamaz.

Yöresel şivelerin kullanıldığı en ücra köylerimizde dahi, tamamı yöresel şiveyle söylenmek üzere, "eğirmek" olarak doğrusunu söyleyerek, doğrusunu bilen insanlarımız olduğu gibi, "elemek" olarak yanlış kullanan insanlarımız da var... Aynı köyde olmalarına rağman, aynı şiveyle konuşuyor olmalarına rağmen... Köylerimizde de, yöresel ağızla, bölgesine özgü şivesiyle konuşan ne kültürlü insanlarımız var, orada da kültürlüsü doğrusunu bileni ve bunun karşısında da daha az bileni var, İstanbul'da, İzmir'de, Adana'da vs büyükşehirlerimizde olduğu gibi.

Dolayısıyla, öğrenilmesi gereken doğrulara, muadil ya da ikame değildir yöresel şiveler.

[Şahin GENÇOĞLU]

Burada düzeltmek istediğim sadece "geçtiğimiz hafta - geçen" ile ilgili olan paylaşım. Düşünce mi de yazdım.

Öte yandan zaten Türkçe yazılan bir söyleme veya deyime şive ile Muadil bir kelime bulmak zaten yersiz. Çünkü şive ile okumadik yada duymadik. Söylemi yada deyimi olduğu gibi duyduk. Ama bir yerde de yanlışlar olmuş ki bazı kelimeler değişmiş.  Öte yandan dogru bildiğimiz ama yanlış olan kelimeleri düzeltmek elbette güzel.

Başkent iletişim Akademisine teşekkür etmek lazım.