Durduruculuk bir silahın meydana getirdiği balistik travma ile hedefi (insan veya hayvan) anında yıkması ve hareketsiz hale getirmesidir.Bu öldürücülükten farklı olarak,
silahın hedef ölsün ölmesin, etkisiz hale getirmesini ifade eder.Bu günkü aktarımımda, domuz avı için 36 çap gibi olmadık öneriler getirilince durduruculuk üzerine biraz daha açıklama getirme ihtiyacı duydum.
Önce aşağıdaki videoyu izleyelim:
Bu videoda domuzlar GÖĞÜS bölgesine isabet almasına rağmen, sanki kafaya isabet almış gibi derhal hareketsiz hale geliyorlar (Kurşun isabet ettikten sonraki gidişleri koca cüsseleri nedeniyle eylemsizlikle ilgili)
Canlının aniden hareketsiz kalması ancak o anda sinir sisteminin devre dışı kalması ile mümkündür. Yoksa kalp çalışması dursa bile beyin faaliyetleri bilinç kaybolmadan 10-15 saniye daha devam etmekte, beynin oksijenlenme kapasitesine bağlı bu süre 30 saniyeye kadar uzayabilmektedir. Yukarıdaki videoda domuzların aniden hareketsiz kalmasını kalp durması veya kan kaybı ile izah edemeyiz.
Yapılan deneysel araştırmalar ve adli tıp otopsi çalışmalarının gösterdiği veriler, enerji transferi ve ani artan göğüs içi basıncının beyni etkilediğini gösteriyor.
Bu basınç artışında damarlardaki kanın hidrolik etkilerini irdelemek lazım. Ani göğüs içi basınç artışı o anda kalbe giden kan pompalamasını arttırdığı gibi, toplar damarlarında kanı geri getirmesini önler. Hayvanlarda yapılan deneysel araştırmalar göğüse 700 jül ani enerji aktarımının kafa için basıncını aniden 30-40 Kpa arttırdığını göstermektedir.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK299193/Bir merminin enerjisini aşağıdaki formülle hesaplayabiliriz:
Burada Kinetik enerji; merminin ağırlığının o andaki hızının karesiyle çarpımının yarısı olarak hesaplanmaktadır. ABD ve bazı ülkelerde kinetik enerjisi 1000 ft/lb (1400 joule) altındaki mermilerle Domuz gibi büyük hayvanların avlanmasına izin verilmemektedir.
Pekiyi, merminin bu kinetik enerjisi ne yapmaktadır:
1. Mermi kinetik enerjisi ile girdiği doku içinde ilerler. Dokuları ezerek kendine bir yol açar (kalıcı kavite). Canlı dokularda sürüklenme (Drag) havadakinin 1000 katıdır. Mermi süratle yavaşlar. Merminin kinetik enerjisi ve şekline bağlı olarak doku içinde bir mesafe ilerler. Bu esnada damarları yırtarak kanama meydana getirir.
2. Mermi cildi delip doku içine girdiğinde kinetik enerjisi (Newton prensipleri ve enerjinin sakınımı kanunu gereği) transfer olur, bu esnada bir patlama (blast) etkisi ile kısa süreliğine bir geçiçi kavite oluşur:
İşte bu geçici kavite kısa süreliğine artan yüksek basınç, gögüs kafesi içinde olursa artan basınç kalbe ve damar sistemine etki yaparak, damarlardan kafaya ulaşan şok kafa içi basıncını da arttırır. Bu ani basınç artışının ani bilinç kaybına neden olduğu düşünülmektedir. (Durdurucuculuk bu noktadadır)
Otopsi çalışmalarında gögüs şiddetli yaralanmalarında hayvanlarda ve insanlarda beyin dokusu, beyin sapı, hipotalamus gibi bölgelerde kanamalar da gösterilmiştir.
Merminin ağırlığı, yapısı ve şekli, vuruş hızı kadar, şekil değiştirme (Mantarlaşma etkisi) hem öldürücülük, hem de durduruculuk konusunda etkili bulunmuştur.
Yukarıdakileri DURDURUCULUK açısından özetleyecek olursam:
1. Durduruculuk merminin kitle (çap, ağırlık, kesitsel dansite), vuruş anındaki hızı, şekil değiştirme özelliklerine bağlı oluşan GEÇİCİ KAVİTE ve basınç etkisi ile oluşan sinir sistemi etkilenmesine bağlıdır.
2. Öldürücülük bunun yanı sıra kanama ile bağlantılıdır
Yüksek kalibreli mermilerin durduruculuğu daha yüksektir. 12 Gauge'in üstünlüğü tartışılmaz iken, .410 kalibre (36 çap ama aslında 67 gauge) tüfekler için domuz avı tüfeği olur diyenler için yukarıdakiler belki bir anlam ifade eder diye düşünüyorum.
Önemli nokta: Avcı, avını eza cefa çektirmeden avlamalıdır. Doğal ortamda avın yaralı bırakılması, eziyet çekmesine sebep olunması bir avcı için zuldür.
Saygılar