Kamil Bey'e verdiğim sözü yerine getirmek adına , kafa karışıklıklarını belki görsellerle daha rahat giderebiliriz diye, görseller üzerinde üç beş kelime bir şeyler de ben yazmaya çalışayım.
En popüler SHOTGUN kilit sistemlerinden bir tanesi. Purdey SHOTGUN kilit sistemi. (Underbolt, Rear Lump "Circle" )
Bakın burada, Çizim 1'deki 5 nolu radial daire ve Çizim 2'deki 1 nolu Hinge Pin işçiliğinde hata yoksa, patlama anında, Çizim 2'deki 2 nolu under bolt kilit diline "NEREDEYSE HİÇ YÜK BİNMEZ" . Hatta öyle ki, tüfek düşük toleranslarla üretilmiş bir Best Gun ise, alttaki underbolt'ları tüfekten söküp, kubuzla birlikte namluyu elinizle sıkarak tutsanız dahi namlu açılmaz patlama anında. Zira en önemli nokta HINGE PIN alıştırması ve Kamil Bey'in bir İtalyan severe hiç yakışmayacak şekilde detaylı teknik merakına konu olan, arka nacak daire alıştırması (Çizim 1'deki 5 nolu radial daire) olması gerektiği gibi düşük toleraslarla alıştırıldıysa, bırakın Greener Cross Bolt'u (çivi de denilmiş sanırım), alttaki boltu sökseniz dahi tüfeği elinizle tutarak güvenle atabilirsiniz. Zira under bolt'a dahi yük binmez. Binse de çok çok çok az olur.
İdeal durumda, yani 1 nolu ve 5 nolu noktalarda boşluk yoksa, rakamları yaklaşık veriyorum ama gerçekçi rakamlar:
Patlama anında 1 nolu noktaya 10.000 birim yük biniyorsa,
5 nolu noktaya 8.000-10.000 birim yük,
3 nolu noktaya 1000 birim yük
2 nolu noktaya 100 birim yük
varsa Greener Cross Bolt'a 10 birim yük biner.
Ama 1 nolu noktada, ya da 5 nolu dairede, boşluk varsa, tüfeğiniz yerliyse sadece 1 nolu noktada boşluk olursa diyeyim, bu dakikadan sonra her yaptığınız atış, 2 NOLU UNDER BOLT KİLİDİNE KOCAMAN BİRER BALYOZ DARBESİ GİBİ VURUR, HER ATIŞINIZDA ÇOK BÜYÜK BALYOZ DARBESİ HEM 2 NOLU UNDER BOLT KİLİDİNE HEM DE STANDING BREECH DENİLEN 3 NOLU NOKTA SÜREKLİ BALYOZ DARBELERİYLE DAYAK YER.
Yine yukarıdaki gibi, kafalarda bir şey oluşabilmesi için yaklaşık birimlerle ifade etmek gerekirse, 1 ve 5 nolu noktalarda oluşan boşluktan sonra,
1 nolu noktaya 10.000 birim yük biniyorsa,
3 nolu noktaya 100.000 birim yük,
2 nolu noktaya 100.000 birim yük,
varsa Greener Cross Bolt'a 100.000 birim yük biner. Zira Hinge Pin'de oluşacak en ufak boşluktan sonra, yukarıya diğer noktalara ve alttaki 3 nolu noktaya vurulan darbeler, parçalar arasındaki titreşimden dolayı, kinetik enerji de kazanır ve exponansiyel bir oranda çok şiddetli darbeler iner tüfeğinize.
Bu arada bununla ilgili olduğu için buraya da yazayım, neredeyse her yere yazıyorum
Bu yüzden, dilim döndüğünce, yeri geldikçe Hinge Pin'e sıvı (liquid) yağ sürmeyin, tüfeğinizin en önemli noktası, NLGI indeksi 1 olan gresle ve her defasında temiz gresle yağlayın diyorum naçizane. Pek dikkate alınmıyor, çoğu öz güveni çok yüksek arkadaşlar "WD-40 kullanıyorum, süper memnunum, nesi varmış, efendim balata spreyleri kullanıyorum çok iyi sonuç alıyorumlar vs"... diyorlar ama "iyi sonuç"tan kastettikleri nedir tam olarak bilemiyorum. Silah zoruyla kullandıramayız tabii de, tüfeğiniz için naçizane söylüyoruz. Tüfek bu noktadan eskimeye başlar. Gerçi bayilerde falan da bulamıyorsunuz, talep de olmayınca... Silah gresi isteyince, gres yerine silah vazelini uzatıyor bayi, onlar da konudan habersiz... Hayırlısı olsun.
Bu shotgun tipi kilitlerde bir diğer dikkatinizi çekmek istediğim nokta, öndeki boltta , arkadaki kadar da dahi yük yok, neredeyse hiç yok. Zira ön lump (nacak), yük için değil, guide (rehber) amaçlıdır.
En popüler RIFLE kilit sistemlerinden bir tanesi. Purdey RIFLE kilit sistemi. (Underbolt, Rear Lump "Wedge")
Kamil Ünlütürk Bey'in , Akus'ta arka boltu düz görüyorum diye dile getirdiği ve dikkatini çektiği çok önemli noktaya benzer bir "arka nacak" görüntüsü. Benzer diyorum, zira, önceki mesajlarımda da, "Akus'un arka nacağı düz değildir, olsa olsa, eğrilik yarı çapı o kadar büyüktür ki, nacak boyu kadar küçük bir sektörde, düz olarak görüntü veriyordur" anlamına gelen bir yorum yapmıştım. Zira , arka nacağın fit olduğu action body ile öpüştüğü yüzeyin düz olduğu kilit sistemi genelde Rifle (yivli) tüfeklerde kullanılır. Akus'un böyle bir şeyi (rifle tipi kilit yapmayı) düşündüğünü sanmıyorum. Daha önce de dediğim gibi, üretilmiş bir tüfeği, karbon, is testine (İngilizler Taking Smoke derler) sokarak incelersek daha net bir şey söyleyebiliriz. Burayı düşük toleranslarla fit yapmak çok ciddi bir işçilik gerektirir.
Neden yivlide düz bir arka nacak var? Zira, yivlide patlama basıncı çok çok daha fazla, dolayısıyla, hinge pin'e , shotgun kilit sistemindeki gibi işin büyüğünü yüklemek akıllıca olmaz. Hele de, BOSS sistemi gibi, trunnion (muylu) yapısı kullanan yani hinge pin kullanmayan sistemlerde, (ki böyle hinge pin'siz trunnion yapılarının mukavemeti, hinge pin'e göre dramatik oranlarda düşüktür) kullanılması kesinlikle düşünülemez. Burada, Hinge Pin'in ana yük taşıyıcı görevini, arka nacak alıyor. Çünkü patlama basıncı çok yüksek. Bu kilit sisteminde, Hinge Pin üzerinde çok çok az yük var. Hinge Pin, sadece tüfeğin kırılıp kapanmalarında aşınmasın yeterli. (Silah gresini unutmayın!)
Namlu kapandığında, arka nacakla alıştırılmış Dovetailed Insert. Bu parça özel olarak sertleştirilmiştir ve Best Guns ligindeki tüm tüfeklerde "değiştirilebilir" olarak üretilir. Yukarıdaki Çizim 3'de 6 nolu parça. Bu bir H&H:
Namlu kapandığında, arka nacakla alıştırılmış Pinned Insert. Bu parça aynı şekilde özel olarak sertleştirilmiştir ve Best Guns ligindeki tüm tüfeklerde "değiştirilebilir" olarak üretilir. Yukarıdaki Çizim 3'de 6 nolu parça. Bu da bir H&H:
Eklentinin, alttan görüntüsü... Namlu arka nacağı ile Pinned Insert'in namlu kapalıyken alttan verdiği görüntü... Bir H&H. (Bu arada namlu nacağından da namlunun demibloc olduğu kabak gibi görünüyor farkedebileceğiniz üzere... Bir Best Gun... Daha doğrusu bu örnekteki tüfek, tüfeklerin şahı, şahların tüfeği...
)
Bayağı uzun oldu, kusura bakmayın, kafaya takılan bir şey olursa, bildiğim bir şeyse dilim döndüğünce anlatmaya çalışırım.
(Bu arada, yukarıda bir kaç tanesini gördüğünüz üzere, Best Guns liginin giriş soruları "kaç fişek atar? av vuruyor mu?" lardan çok daha ileri sorular , aman diyeyim, bakın detaylarına da giriyoruz ucundan ucundan, Kamil Bey sağolsun
, "efendim o da vuruyor bu da vuruyor", aman, yapmayın gözünüzü seveyim
)