Tolga bey, geri tepmeyi teorik olarak güzel yazmış ama, uygulamaya indirmemiş. Ben sizlere yararlı oacağını düşündüğüm yönlerini aktarmaya çalışacağım.
Avlak forumda bazı yakınmalar okuyorum. "Filanca fişeği attım fena geri tepti!" Neden? "Falanca tüfek çok tepiyor" Niçin? Bunların hepsini sebebi var anlatmaya çalışacağım.
Atış yapmak bir keyif ise, geri tepme bir o kadar keyifsizlik kaynağı olabilir. Bir skeet atıcısının bir günde 200-300 fişek attığını düşünün. Veya uçar avına çıktınız 100 tane 32 -36 gramlık fişek attınız. Omuzunuzun ağrısından akşama keyfiniz kaçmaz mı? Ya da çocuğunuza 12 çap bir tüfekle 36 gram fişek attırdınız, bir daha o tüfeği eline almak ister mi?
Geri tepme atış sayısı arttıkça yorgunluk yapan, hatta bazılarımızın omuzunda ağrı ve hatta morarma sebebi olan bir olay. Benim bir tüfek modeli geliştirmek için beraber çalışma yaptığım bir firma sahibi, test atışlarında attığı yüksek sayıda fişek nedeniyle omuz eklemi bağlarını yırtmıştı. Ameliyat olması gerekiyordu, o kadar yani.
Yüksek Geri tepme yaptığı yorgunluk ve ağrı dışında,
mükerrer atışta nişan hattına tekrar dönmeyi de zorlaştıran bir olaydır. Yani isabetinizi bile etkiler.
Geri tepme fiziksel bir olaydır. Newton prensipleri ile açıklanır, matematiksel olarak hesaplanabilir. Burada formüllerle kafanızı karıştırmayayım. Fiziksel geri tepmenin dışında bir de hissedilen geri tepme var. Kişiden kişiye aynı tüfekte, aynı fişek atıldığında farklı tepme hissedilir. Nedenlerimi sıralarsak:
1. Silahın atıcıya uygunluğu
2. Atıcının deneyimi
3. Atıcının o andaki zihni, fiziki durumu
4. Silahın tipi (pompalı, yarı-otomatik= gazlı veya kinetik enerjili oluşu)
5. Geri tepme azaltıcı destek veya aparatlar
6. Atıcının giysisinin kalınlığı
7. Silahın sesinin şiddeti, irkilme
8. Silahın tepmesi konusunda atıcıya yapılan telkinler
Atıcının o anda hissettiği geri tepme üzerine etkili bulunmuş.
Geri tepme ile ilgili bazı kuralları da sizlere hatırlatmak isterim:
Gramaj ve namlu çıkış hızı ile geri tepme arasında 1 e 2 kuralı vardır. Gramaj veya namlu çıkış hızı %10 arttığında, geri tepme %20 artar. Örneğin 28 gm fişek ile 32 gm arasında geritepme %20 artarken, 36 gm fişek 28 e göre %40 daha fazla geri teper.
Tüfek ağırlığı ile geri tepme arasındaki ilişkide 1 e 1 kuralı vardır. Yani tüfek ağırlığını %10 arttırırsak, geri tepme %10 azalır. Örneğin 2900 gm olan benim tüfeğimle, 3200 gm ağırlıktaki bir tüfeğin geri tepme farkı sadece %10 olup bu da çok hissedilen bir fark değildir. Ağırlık 3500 gm olursa %20 geri tepme azalacaktır ki bunun fark edilebileceğini düşünüyorum.
Bir tüfeğin geri tepmesi attığınız sıkı ile bağlantılı olarak
Greener'in 96 Kuralına uyar.
Açıklaması
"Bir tüfeğin ağırlığının, attınız sıkının 96 katı ağırlıkta olması durumda geri tepme rahatsız etmeyecek düzeye iner"Önce aşağıdaki tabloya bakalım aşağısında bu tablonun yorumunu inceleyelim:
Aşağıdaki atışlar 20 grain barut hakkı ve 1200 fps namlu çıkış hızı sabit alınarak hesaplanmıştır. (
http://huntamerica.com/recoil_calculator/ )
Tablonun sol tarafında ons ve gm cinsinden sıkının ağırlığı, üstte Pound altta Kg cinsinden tüfeğin ağırlığı mevcut.
Tablonun içindeki rakamlar foot/pound cinsinden geri tepme
Sarı olanlar (12-13 ft/lbs) kabul edilebilir geri tepmeyi
Yeşil olanlar 96 kuralından düşük az geri tepmeyi
Kırmızı olanlar ise çok geri tepmeyi ifade ediyor.
Örnek olarak sol sütunda 32 gram sıkı yı hizalarsanız, geri tepmeyi karşılayacak olan tüfek ağırlığı 3 kg üzeri olmalıdır.
Rahatsız olmadan Magnum fişek atmak için 4 kg ve üstü, süper magnum için 5,5 kg ve üstü bir tüfek gerekir.
Tüfeğinizin ağırlığını biliyorsanız yukarıdaki tablodan sizi rahatsız etmeyecek geri tepme ve sıkı ağırlığını bulabilirsiniz.
Daha sonraki yazımda geri tepme nasıl azaltılır onu da yazmayı düşünüyorum
Keyifli atışlar