Öncelikle kalibre nedir? Nasıl adlandırılmış ve oluşturulmuştur? Bunlardan başlamak istiyorum.
Ateşli silahlarda namlu genişliği kalibre (caliper) ve guage adını almıştır. Guage teknik olarak yivsiz tüfek namluları, kalibre ise yivli tüfek namluları için kullanılan ölçü birimleridir. Birbiri yerine kullanılması her ne kadar teknik olarak hatalı ise de, hem ülkemizde ve hem de bir çok Avrupa ülkesinde hem kalibre ve hem de guage birimleri "kalibre" terimi ile ifade edilebilmektedir. Ülkemizde guage için "numara" terimi de kullanılmaktadır.
Bir yivsiz namlunun guage ölçeğine göre ölçüsü, o namlunun iç çapına eşit çaptaki kurşun kürelerin toplam 1
Paund* ağırlık oluşturacak adedi ile ölçülür. Yani, 1 Paund kurşun 12 eşit parçaya bölünmüş ve çıkan kurşun tanelerinden bir tanesinin ölçüsü 18,2mm gelmiş, 12 kalibrenin namlu iç çap ölçüsünü oluşturmuş ve 12 adet kurşun tanesi oluştuğu için 12 kalibre denmiştir. Aynı şekilde diğer çaplarda bu şekilde sınıflandırılmıştır. 20 kalibre 1 Paund kurşunun 20 eşit parçaya bölünmesi, 28 kalibre 1 Paund kurşunun 28 eşit parçaya bölünmesi……
Standart yivsiz av tüfekleri 10, 12, 16, 20, 28 ve 36 guage (numara) namlu ölçülerinde üretilir. 36 numara olarak isimlendirilen namlu aslında kalibre ölçü birimine göre .410 kalibredir ve "36" adlandırması teknik olarak yanlıştır. Bununla birlikte, bu namlu çapı için "36" isimlendirmesi CIP kayıtları da dahil olmak üzere tüm standart formatlarında resmi olarak kullanılmaktadır. Ancak bir tür düzeltme olarak, uluslararası isimlendirmede (özellikle fişekler üzerinde) 36 guage fişek için "36(.410)" şeklinde ikili bir gösterim ya da sadece .410 ibaresi tercih edilmektedir.
Kalibre ise teknik olarak, yivli namlularda namlunun
inch** ya da mm cinsinden iç çapını ifade eder. 0.22 inch çapındaki bir namlu .22 cal olarak gösterilir. Kalibre karşılıklı yivler yada karşılıklı setler arasında ölçülür ve bu tercih üreticiye / ülkeye göre değişir. Bununla birlikte yivli silahların kalibresi esasta namlu kalibresinden ziyade, atmak için imal edildikleri fişeğin ticari ismi ile isimlendirilir: .308 Winchester, 7,62X51 NATO... gibi. Örneğin, bu iki değişik isimli fişek de aynı çapta mermi çekirdeği kullanmaktadır.
* Paund bir İngiliz ağırlık ölçüsüdür. Lb. kısaltması ile gösterilir ve 1Paund, 453,6 gr'a eşittir.
** Inch bir İngiliz uzunluk ölçüsüdür ve 1 inch 25,4mm ye eşittir.
Namlu çaplarının TSE deki ölçüleri aşağıdaki gibidir.
Konu: NAMLU UZUNLUKLARI, İÇ ÇAPLARI VE TOLERANSLARI (Okunma sayısı 9086 defa)