Soğuk Hava ve Yavaş Yanma Oranlı İticiler

[Volkan KÖYDEMİR]

Arkadaşlar okuyup beğendiğim bir makaleyi ilgisi olanlarla paylaşmak istedim. Malesef çevirip yazmak bitmez bir iş olduğundan sıkıldım ve tam çeviri yapamadan bitirdim. Hediye atın dişine bakılmazmış.

Bu arada bazı cümleler okuyanlara yabancı gelebileceğinden anlaşılmasını zor bulabilirler. Sebebi dilimizin teknik terim tanımlarının eksik veya hatalı olması. En basit örneği "sıcaklık"; bu kelime HİSSETTİĞİMİZ bir duyudur aslında ama İngilizce'deki "temperature" kelimesinin karşılığı olarak da tanımlıyoruz. Daha buna benzer başka teknik terimler de yazıda geçiyor. Tam karışılığını açıklamak hiç kolay değil. Benden bu kadar. Çeviriye önerisi olan varsa memnuniyetle beklerim.

Soğuk Hava ve Barut:

Soğuk Hava ve Yavaş Yanma Oranlı İticiler(barut gazları)


Düşük ve yüksek sıcaklıkların her av fişeğindeki saçma ağırlığı ve iticilerin sabit yanma oranı arasındaki fiziksel ilişki üzerinde etkisi vardır.

Bugün sadece yavaş yanma oranlı iticiler konu edilecektir.

Soğuk havanın yavaş yanışlı barutlar(magnum barutlar da deniyor) üzerindeki azaltıcı etkisi biraz kasvetlidir. Değişmez basınç ve iticinin yanma hızı, fizik ve kimyanın hassas alakasıyla ilintilidir. Bu kısım fişek dolduranlar için neredeyse görünmez bir bölgedir. Ekipmanı olan laboratuvarlarda ateşleme süreci canlandırılır ve yanmanın görsel incelemesi sağlanır.
 
Curmudgeon Bluedot barutunun soğuk havaya sabit ve dengeli sonuçlarla tahammül edemeyeceğini belirterek mübalağa ederken detaya girmeden. Daha fazla ayrıntı gerekirdi. Kahretsin! Reddot(barut markası) barutu da soğuk hava sıkıntısına ortaktır ama Bluedot(barut markası) kadar fazla değil. Her şey göreceli. Şüphesiz bu güzel iticiler farklı yanma oranı ve basınç beklentilerine konudur. Burada yanma hızı ve basınç eğrisinin dirençle(genelde saçma ağırlığı) ilgisi ve iticinin sıcaklığı arasındakini açıklayan kimya olur. Barutlar donmadığı müddetçe artan soğuklarla birlikte uyuşmaya başlarlar. Soğuktan uyuşmuş barutu, direnç(saçma ağırlığı) uygulanarak artırılmış basınç canlandırır.

Fişek dolduranların soğuklara girildiğinde yavaş yanma oranlı barutlar üzerindeki soğuk etkisini azaltması için:

1. Barut sıkıştırılarak, kabarık tanecikler arasındaki boşluklara soğuğun girmesine imkan vermemesi.

2. Uzun esneme tamponu olmayan tapa kullanması.

3. Daha kuvvetli ve hararetli bir kapsül yanabilmeye yardımcıdır.(Fed209A, CCI209M)

4. Güzel ağız kıvırma: Eskimiş, yorgun kovanlar kuvvetli kıvrılma yeteneğini kaybeder.Yani yanma sürecinin başında saçma yükünü yerinde tutmayı...

5. Saçma ağırlığı. Önemli miktarda saçma daha fazla direnç meydana getirir ve barutun tamamının yanmasına yardımcı olur. Dizeli düşünün. Az gramajlı ekseri daha hızlı doluları çok miktarda yavaş yanışlı barutla hazırlamakla soğuk havalarda Yüzde yüz yanmayabilir.

6. Direnç saçma ağırlığı, saçma tipi ve tapa tasarımıyla sağlanır. Not: Çelik saçma daha az yoğunlukta olsa bile, ateşleme esanasında aynı ağırlıktaki kurşun saçmaya nazaran daha çok direnç yapar. Diğer metaller ise başka şeyler yapar.

Şayet zihninizde canlandırabilirseniz, barut kapsülün yoğun alevi sayesinde yanar ve iter. Düşük yanma oranlı bir barut ayak sürürken, hızlı yanma oranlı bir barut nerdeyse bir anda yanar. Net sonuç farklılığı, çabucak bir itmeye karşılık daha uzun süren, aşamalı artan namlu basıncı. Uzun süreçli basınç artışı daha yüksek gramajlı(daha fazla direnç) saçmaları kabul edilebilir hızlara kadar -kabul edilemez iç basınçlara yükselmeden- itebilme yeteneğine sahiptir.

Eğer küçük bir miskete parmağınızla fiske vurarak hareketini sağlarsanız odanın karşısına kadar gitmesini sağlayabilirsiniz. Bir de bunu bir bowling topuyla deneyin. Gidin ve parmağınızla ona bir fiske vurun. Feci şekilde canınızı yakacak ve top yerinden oynamayacaktır. Şimdi parmağınızı topun arkasına getirin, yavaşça artan basınç uygulayın. Kolayca yuvarlanacak ve gidip duvarın kenarında delik açacaktır. Bu, barutun yanma hızı ve kütle arasındaki ilgidir.

Dolularınız içinde neyi harekete geçirmek istiyorsunuz? Tüm barutlar bütünüyle yanması için belli düzeyde basınca(dirence) gerek duyar. Açık alanda, sıkıştırılmamış ortamda kibrit kadar yavaş yanarlar.

Baskılama durumunda hızlı yanışlı barutlar yavaş yanışlılardan daha az sabit basınca gerek duyarlar. Sıcaklık kaybının yavaş yanışlı barutlar üzerinde daha büyük etkisi vardır çünkü kütle(saçma ve tapa) ileri harekete geçtiği anda, direnç çok çabuk düştüğü için, ilk yanmanın itmesi de azalabilir. Saçma ve tapanın ilerlemesiyle ardındaki hacim itici gazlar tarafından doldurulur. Gazlar yavaşlar ve genleşmesi durursa ne olur? Barut gazının yanması için basınç gerektiğine göre basınçta düşme yanma sürecini yavaşlatır veya durdurabilir. Pof! eden doluyla karşı karşıya kalırız. Böyle bir doludan sonra namlunuzun içinde halen yanmamış barut taneleriyle karşılaşırız.

Artırılmış süratte dolular elde etmek istediğimizde, ekseri ona göre hafif gramajlı doluların içinde yavaş yanışlı barutlar kullanırız. Bu, pof eden dolu oluşmadan önce fizik ve kimyanın............... Av fişeklerinde baştan savma olamayacak bir tavan ve tabanımız vardır. Yivsiz tüfek yatağında bir en yüksek PSI basıncımız ve bir de basınç ve süratin kullanışsız olduğu alt sınırımız vardır. Bu iki basınç arasında işletiriz. Bu pencere metal kovanlıları dolduranlara sağlanandan daha dardır. Güzün başındaki düşük gramajlı ve ateşli dolularımız dondurucu havaların hücumuyla birlikte parçalanabilir. Sürati artırmak için az saçma ile yavaş yanışlı barutun biraraya gelmiş fişekler, soğuklarda pof eden fişeklere dönüşebilir. Kötü mü, yanlış uygulanmış sıkı mı?

Bazen fişeğini dolduranlar, barutun yapısı, tapa değişimi, saçma ağırlığı etkileri ile ilgili doldurma açıklamalarını veya diğer şeyleri okumazlar. Onlar her şeyin HAYAL ETTİKLERİ şekilde yürümesi gerektiğini umarlar.

Bir dost kendi dolularında soğuk havanın etkisini İŞİTMEDİĞİNİ ifade etti. Güzel, zaman içinde farkını İŞİTİRSİNİZ, gösteri sürüyor. Fark ilkin laboratuvarda, elektronik göstergelerde görünür. Dolular dondurucudan çıkarılıp ateşlendiğinde dolambaçlı eğrileri görebiliyoruz. İniş ve çıkışları. Azalmış hızları, basınç değişimlerini, berbat azami değerleri ve inişleri... Biz rehber ve kılavuzlarımızda az veya çok etki eden şeyleri müşterilerimize nakletmek için belirttik. BPI'S Advantages IV Manual ile barut karakteristiklerini öğrenebileceğiniz iyi bir alışveriş yapmış olacaksınız. Evet, paranızın karşılığını alacaksınız. Elde doldurma ölçüleri içeriğin fazlası. Bazen ne zaman hizmet edeceğini bilmek de önemlidir.

Diğer Faktörler:

Tüm iticiler(barut gazı) veya luşturdukları basınç ve hızlar aynı karakterde değildir. Tüm iticiler özel bir görev yapmaları için oluşturulmuştur. Etiketleri okuyun! İtici ve tapa arasındaki hava boşlukları hatalı yanmalara neden olur. Yumuşak tamponlu bir tapa hava boşluğundan sonra direnç basamağıdır. Tapa yapıları kullanım amacına göre DEĞİŞİR. Bir tip tapadan başkalarına da ihtiyacınız olacaktır.

Zıt koşullar bazı doldurma elemanlarını geride bırakırken diğerlerini ön plana çıkarır. Şayet işaret ettiğimiz talimat ve yorumları okursanız hangisinin hangisi olduğunu anlayacaksınız.

The Reloading Curmudgeon (not: Makaleyi yazanın kendisi için seçtiği sıfat)

çeviri kaynağı: http://www.ballisticproducts.com/bpi/articleindex/articles/curmudgeon_articles/060329_hotcoldpowder.htm