neden_?

[İrfan ÜNAL]

komşunun tavugu kaz görünür misali elimizdeki o eşsiz kopayları bırakıp elalemin köpeklerine sahiplik yaparız..kimseyi eleştirmiyorum ama domuz ve tavsan avında kendi ırklarımızın üzerine ırk tanımam,ikna olmak isteyen varsada adresim belli.tamammen kendi kanaatimdir allah dagına göre kar verir, bu cografyaya bu köpekleri adapte etmeye calışmak gereksiz.gecenlerde sitenin birinde ilanlarda gördüm anne bizim kopaylarımızdan baba gaskon bu güzelim ırka bunu yapmaya hakkımız varmı.merak ettim aradım köpeklerin sahibini sordum yavrular "8 aylık tavsan kaldırıyorlarmı  yok ama ırkları saglam dedi ilerde kaldırırlar oysa bizim ırkımız dişileri 5 aylıkken ize ses atarlar erkekler 7 veya 8 aylıkken.elimizde böyle güzelim köpekler varken saga sola sarmanın ne anlamı var..bizde  öyle.. komşunun tavugu kaz karısı kız görünürmüş abiler....

[İrfan ÜNAL]

eleştirilmeyeceyimi düşünüyorum ama eleştiren olursada  cevaplarım

[Yakup ÖZGÖK]

irfn beye sonuna kadar katılıyorum.elimizdekileri ıslah etmek yerine başka coğrafyaların ırklarına tenezzül etmek fransız kaşığıyla ingiliz ( Fish and chips )yemek gibi bişey oluyor...

[Ahmet YÖNDEM]

hocam yerli köpeklerimiz içinde çok kaliteli olanlar var. ama o kaliteli köpeği bulmak için çok fazla deneme yanılma yapmak gerekiyor.

[Abdullah GÜLTEPE]

yerli ırklarımız güzel olmasına güzel, yanlız ıslah edilmedikleri için her yavru açılmamış bir sandık, köpekler sadece annesi veya anne-babası iyi av kovuyor diye iyi av kovmaz, bu tecrübeyle sabit iyi bir köpeğin en az yedi nesil öncesini bilmeniz gerekli sizin 2 nesil öncesini bildiğiniz köpekleriniz varsa çok şanşlısınız, benim 2 nesil öncesini bildiğim köpekler var ama mutlaka o arada avı iyi olmayan bir kan karışmış birde şuda var köpek ne olduğu belli olmayan bir köpekle çiftleşmiş yavrunun biri anneye benziyor bu av köpeği diye besleniyor bu yavruda hem damaızlık hemde avköpeği alarak kullanılıyor tabi av yaparsa çevremde var bu şekilde olanlar. tabi doğru düzgün köpeklerde yok değil ancak fazlada değil fazla olsa zaten satılan köpeklere bu kadar çok paralar istenmezdi. iyi bir köpek elinize geçmişse tabi ki ondan vazgeçmeyin hatta aynı şekilde bir köpekle çiftleştirip çoğaltın yalnız herkesin eline böyle iyi köpekler geçmiyor deneme yanılma yapmakta şu köpekler iyi bunların yavrusunu alayım büyüteyim av yapmaya gelince birde bakıyorsunuzki köpek ne annesinin nede babasının av özelliğinini gösteriyor istediğinizi bulamadınız baştan dene bu tekrarlar iyiyi  bulana kadar devam ediyor imkanlar nispetinde ve imkanlarınız bittiğinde bile siz hala istediğiniz bulamamış olabiliyorsunuz.
 ben keni adıma diyorum hem domuz hem tavşan avı yapacak bir köpek yetiştirmek için 10 yıldır uğraşıyorum tavşan avını belli seviyelerde öğreniyor köpekler(kapasitesine bağlı tabi) ama domuza geldiği zaman çoğu köpek geride kalıyor tavşandada öyle olma ihtimali yüksek biz elimizde avı iyi olan dişi iyi tavşan kovan bir köpekle çiftleştirdik şuan yavrular 3,5 yaşında ve yeteri derecede av gördüler hatta birini çok defa domuz avına götürdük domuz gösterdik domuzda çekingen bir köpek randımanlı değil tavşanda yarım saat ile bir arası kovuyor öbür kardeşi en fazla yarım saat. aynı dişiyi iyi olarak belirlediğimiz başka çiftleştirmelerinden olan yavruları 1,5 yaşından itibaren 1-2 saat arası av kovuyorlardı iyi köpek bulmak zor hem dişi hemde erkek iyi dedimiz köpekler ancak verdiği yavrulardan anlaşılıyor. bunu anlamak içinde vakit ve imkan lazım.

[Feyyaz ÇAKIR]

İrfan Bey Mehaba,
Güzel bir konuya değinmişsiniz. Evet çok güzel kopoylarımız vardı halende var ama malesef bilinçsiz eşleştirmelerden ve soy takibi yapılmadığından (akraba çiftleştirmesi-barakla çıplak kopoy eşleştirilmesi. Bu köpek çok iyi av yapıyor hadi buna çekelim) safkan yerli ırklarımız zamanla bozuldular. Bir yerli kopoydan yavru aldığınızdan 8 yavrudan 2 yada 3 yavru istenen kıvamda av yapabiliyor. Düşünün tavşancı veya domuzcu bir yavru yetiştireceksiniz ve yavru aldınız. En az 6-7 ay bakacaksınız ve bu süre sonrası ava çıkarmaya başlayacaksınız bu süre 1 yılı bulacak tam avını anlayamayacakasınız ve diyeceksiniz kopoy 2 yaşında olacak ki iş yapacağı belli olsun. 2yıl sonunda baktınız iş yapmıyor kocaman  2 yıl masraflarınız emekleriniz boşa gidecek. Bunları anlatıyorum çünkü zamanla hep başımdan geçti. Safkan köpeklerde (ama onlarında hangi avı hangi köpeğin iyi yaptığını belirleyerek) bu böyle değil. Ben kendimden örnek vereyim uzun uğraşlarım araştırmalarım sonucu domuz avı için plott hound ırkından beslemeye karar verdim.  Maddi ve manevi fedakarlıklar sonucu safkan plotthoun ırkına sahip oldum. 4 yıldır bu ırkı besliyorum ve domuz avı için bence Türkiyede bulunan en iyi ırk. Daha önceki yazılarımdada bu ırkın özelliklerinden ve avından bahsettim. Domuz avı için yerli ırk köpek beslemiyorum. Çok defa erkek köpeğime yerli ırk çekmek isteyen oluyor ama karşı çıkıyorum çekmem ve yakınımda duyarsamda çektirmem. Şimdi görüyorum ülkemizde gaskonla kopoyu bir biriyle eşleştiriyorlar yok kokusu gaskon gibi olur hızı yerli kopoy gibi olur düşünceler var bunlar tamamen yanlış.

[Ahmet YÖNDEM]

çok iyi yerli köpek ırkları olmasına rağmen türkiyede bilinçsiz eşleştirmelerden dolayı köpeklerimizde av ruhu ve hırsı çok azaldı. alman kurtları bu konuda iyi bir örnektir. bu ırk çok uzun yıllardır genelde polis askeriye  arama kurarma yada özel amaçlarla kullanılıyor. ve safkan olanların önemli bir bölümü profesyonel olarak eğitimden geçiyor(k9 vs eğitimler.) . şu an şöyle bir durum ortaya çıkıyor; günümüzde doğan ama nesiller öncesinden bu güne kadar eğitim alan köpekler öncekilere göre eğitime daha yatkın olarak dünyaya geliyor. yani bırakın fiziksel özellikleri köpeğe sonradan öğretilenler bile kuşaklar boyu sürdüğünde genetik olarak sonraki nesillere aktarılmaya başlıyor (en azından eğitime yatkınlık olarak).
 Bizim av camiamızdaki hata da burda zaten. bırakın barağı macarı kendi cinsleriyle eşleştirmeyi, eşleştirmede köpeklerimizin en iyilerini bile pek aramaz olduk. yakın köyde hangisi varsa onla çifleştiriyoruz .önemli olan, barağı eşleştirirken ulaşabildimiz bölgede yada türkiyedeki bu cinsi en iyi temsil eden örnekleri arayıp bulmak.
bir de yakın akraba eşleşmesi yaptırmamak. hiç olmazsa anneyle yavru arasında 1. dereceden olanlara dikkat etmek. (bu genetik ve soy ağacı takibi isteyen çok uzman yetiştiricilerin yapacağı istisnai bir uygulamadır. inbriding=1.dereceden akraba eşleşmesi)
  çiftleştirme mantığımız bu olunca doğan yavrulardan 10 yavrudan 2-3 tanesi avcı oluyor ama onlarında fiziğinde huyunda karakterinde farklı istenmeyen özellikler ortaya çıkabiliyor. Yani bir standart tutturulamıyor. doğan yavruların biri anasına biri babasına öteki anneannesine biri 3 kuşak önceki dedesine biri 5 kuşak önceki nenesine çekip av hırsı, fizik yapısı yada burun gibi temel özelliklerden biri bakımından istenmeyen genetik mirası taşıyabiliyor. avcının av köpeğinde aradığı standartlar yüksek doğal olarak. Koku, av hırsı, fiziksel dayanıklılık, tüy yapısı, domuz avı için cesaret , zeka, ....   Bu özelliklerin sadece  birkaçının bizim dağ tepe peşinde dolaştığımız  yavruya geçmesi bizi tatmin etmez. listenin hepsi bizim için olmazsa olmazdır. İsteklerimiz bu kadar yüksek iken bu listenin tamamının yavruya geçmesi için bilinçsiz bir eşleştirmeden medet ummak ve iyi sonuçlar beklemekse büyük bir hayal kırıklığı oluşturabilir.
Bu konuda batıdaki çalışmalar çok eskiye dayanan sistematik olarak takip edilen çalışmalardır.mesela alman çoban köpeğinin tarihi 1890 lara dayanır.(http://imranyuce.tripod.com/tarihce.htm ). pointerin tarihi 1800 lere kadar uzanır. şu an benim de tercihim olan plott houndların tarihi 1750 ye kadar dayanıyor.  ıslah çalışmalarını da hesaba katarsak en az 200 yıldır kendi içindeki en iyi örneklerin seçilerek eşleştirildiği bir sistemden beklenen sonuçların çıkmaması süpriz olurdu. biz meselenin daha çok başındayız ,şu an hemen harekete geçsek bile önümüzde çok uzun bir yol var. bizim ömrümüz inşallah bunları görmeye de yeter. ama ben bunun yapılmasını bekleyemedim ve standartları oluşmuş bir ırka yöneldim ve maalesef bu ırk yabancı ...
Özetle meselenini aslı her batında doğan 10 yavrunun 8-9 tanesi ırkın özelliğini taşımasıdır. yani standardizasyonun sağlanmasıdır.
  Modern usuldeki ticari  Ceviz yetiştiriciliğinde ; cins bir fidana ait de olsa eğer yere düşen cevizi diker fidan yaparsanız bu şekilde oluşturduğunuz bahçedeki hemen her fidan türkiyedeki muhtelif ceviz türlerinin özelliğini taşır. ama çoğunlukla sizin fidanın aynısı olmaz. cins bir cevizi çoğaltmak isterseniz ya dalından yada tomurcuğundan aşı yapmanız gerekir. yani düz bir mantıkla "ya ! bu ceviz de bu ağacın meyvesi niye onun kadar iyi çıkmadı" diye düşünebiliriz ,eğer cevizin bu özelliğini bilmezsek . halbuki beğendiğimiz cins fidanın meyvesini  dikerek yetiştirdiğimiz beğenmediğimiz yeni fidan,8-10 kuşak önceki dedesinin genetik özelliğini sergilemiştir. bitki ve hayvanların çoğalma özellikleri birbirinden farklı olabilir,bu örneği çoğaltmaya çalıştığımız canlının üreme usullerini bilmenin istenen sonuca ulaşmadaki etkisinin anlaşılması için verdim.

   Türkiyedeki kopay avcılığı için yapılması gereken bu işin bilimsel bir destek programıyla ıslah çalışmasına başlamak.bu bir devlet desteği olabilir, üniversite desteği alınabilir. imkan sahibi özel teşebbüs de olabilir.barak ve macar olarak iki ırkın ıslahı yapılmalı bence öncelikle.
Yerli ırk oluşturma konusunda koyun ıslah programı örnek teşkil edebilir. Erzurum Atatürk üniversitesinin başlattığı bir ıslah projesi sonucunda şu an yerli örneklerine oranla çok daha verimli bir ırk oluşturuldu ve anadolu romanov olarak derneği bile kurludu. http://www.anadoluromanov.com .   projenin ya da sonuçlarının konunun uzmanları tarafından eleştirilecek tarafları da olabilir. ama bence hayvancılık adına iyi bir başlangıç ve avcılık camiasına da bir örnektir.

[İrfan ÜNAL]

o ki üstatlar nedenlerini sölediler öreneklerle bende  kendi uzmanlık alanımla örneklemeler vereyim.ben arıcılık yapıyorum,dedemin vardı 10 arısı rahmetli oldu şimdi 300 kovanla  ben devam ettiriyorum..inanın o 10 kovanla 200 cerceve birinci sınıf sırlı bal alırdı dedem o dönemler köyümüzde 600 den fazla koyun cıkardı daga bu tabi arının rızkına da ortaktı şimdi köyde bırakın davarı koyunu insan bile kalmadı dag taş çiçek deryası tam arıcılık yapacak mekan .ama  gelin görünki şimdide elimizde bu ortama göre arı yok karnıyol şöle arı dediler bir avuc tuzla koştuk kim italyan arısı böyle dedi bir avuc tuzla koştuk vah ki vah. iki haftadır arıları acıyorum arı basına 15 kg bal ancak alırım diye düşünüyorum nerde 70 kg olan yıllar.bu hatayı kendimiz yaptık elin papazı gelir anadoludan alır götürür anadolu arısını ingiltereye oraya  giden bu arı bize buckfaast diye  geri  döner adam bunun tescilinide yapar bizde uyuruz uyumaklada kalmaz dısardan gelen ırklarada büyük hevesimiz vardır komsunun tavugu kaz misali o arıyı arılıga  sokar elimizdeki  arıdanda oluruz biz harbiden safız abiler..şimdi kopay olayıda öle gercekten ustatlar güzel acıklamışlar ama şuda benim fikrimdir ve gözlemlediyimdir  hangi köpeyi ava alıştırırsan gider yakın bi köyde kekliye  ferma veren kangal melezi gördüm bu yetiştirmenin ürünüdür öyleki av yaptıgım bir kaç kişinin piç köpekleri var inanin o köpeklerin sürdüyü  domuzu bizim kopaylarımızda süremez domuzun çok keskin bi kokusu vardır her cins köpek sürebilir yeterki yetişdir..kendi köpeklerimin anasını uzun arastırmalar sonucu samsunlu ahmet köksal kardeşimden almıştım baba kendi kopaylarımızdan ben kopayın nasıl oldugunu internetten deyil inanın dedemden öyrendim bunlara kopay deyil zagar derdiler ve bu civarlarda bayagıda namlı köpeklerdi allah herkesin köpeyini hayırlı etsin herkese kazasız belasız avlar...

[Ahmet YÖNDEM]

bizim köyde de 10 sene öncesinde bir köpek vardı çakır diye. av köpeğiyle yakından uzaktan alakası yok. kapı köpeğinden ava alışmış fındık falan beklerken. sonra köyün avcılarıyla ava çıkmaya başladı. ölmeden önceki yıllarda 70-80 kg luk sağlam dişi bir domuzu burnundan kapmış biz gelene kadar da domuzu zapt etmişti. manzarayı gözümle gördüm ,köpek domuzun burnuna yapışmış derenin içinde daireler çiziyorlar. köpeğin ağzındaki domuzu vuruduk yani. hiç bir zaman boşa havlamazdı ,köpekler ses vermeye başladı mı biz onun sesini dinlerdik ,çakır havlıyorsa domuzu bulduk demekti. fizik olarakta normal bir macar ebatlarında idi.
  biz şimdi çakırdan yavru alsak onların çok büyük emekler harcamadıkça avla alakası olmaz. av köpeği soyundan gelmeyen köpekler bile çok uygun şartlar denk geldiğinde iyi bir avcı olup çıkabiliyor. ama önemli olan bu değil.  çakırın 10 yavrusundan 8 i kendi gibi av yapar hale geldiğinde sorun çözülmüş olur. yani standardizasyon sağlandığında .... o da disiplinli bir ıslah çalışması sonucu olur ancak...