Tuncay Bey güzel yazmışsınız. İnsan ihtiyacına göre malzeme(tüfek, fişek,...) seçmeli. İhtiyaç olduğunda(kişiye ve duruma göre) onu veya bunu seçebilmeli ama bilerek... O yüzden aldığını gerçekci sebebi ortaya koyarak alanların her seçimine saygı duyarım.
Son yazdığınız yorumda;
Zaten backbore overbore lardaki ÖLÇÜLEN MAKSİMUM hız kaybı bu minimuda 30 fps ki bu rakam zaten önemsiz..
ben yaklaşık 40 m/s(~125 fps) diye yazmıştım. En fazla kayıp bu kadar diye okumuştum. Yani düşse düşse bu kadar düşer diye hesap ettim.
Yukarıda hız belki düşer belki düşmez, iddiam yok diye yazarken düşmediği, yani hızın arttığı yönünde de ölçüm gördüğüm için yazmıştım. Doğrusu bir kısım veriler hızın düştüğünü, bir kısmı ise arttığını söylüyorsa; Demek ki bazı fişeklerle öyle bazısıyla böyle sonuç veriyor.
Hız kaybı olduğunu yazanlar 125 fps civarına kadar düştüğünü; arttığını söyliyenler ise en fazla 30 fps kadar olduğunu görmüş. Kayıp olarak ölçülen en büyük değer aslında dikkate değmez değil(125 fps) ama hala iş görür. Önceki mesajımda hesapla ifade ettiğim gibi. Öte yandan, hız artışı olarak ölçülmüş en yüksek değer ise, gerçekten çok da dikkate değer değil, 30 fps. Çünkü birçok fişek firmasının fişekten fişeğe ortalamadan eksik ve fazla azami sapma miktarı zaten 30 fps civarı. 30 fps yaklaşık 10 m/s. Bu demek ki, hız artışı olduğunda bile hız artışını kutudaki düşük hızlı fişekler saklayabilir.
Bunların neticesinde ben ortadayım. Ne hız düşer, ne de düşmez diyorum. Yalan söylemiyorlarsa, hepsi haklıysa, bazı fişeklerle artıyor, bazısıyla azalıyor diyebilirim. Bunu yazarken de Browning'in yaptığı geniş namluyu diğer tüm farklı genişletilmiş namlulardan ayırıyorum.
Geniş namlularla ilgili başka bir konu ise "shot string" denen şey. Dilimizde bu cümlenin karşılığı var mıydı hatırlayamadım. Bunun uzunluğunu etkileyen değişik şeylerden biri de namlu genişliği. Genelleme olarak geniş namlularda daha kısa kabul ediliyor. Alakalı olarak da saçma grubundan uzaklaşmalar da fazla olmuyor. Gerçi bunu yazarken çok kesin olma istemiyorum ama alakası önemli. Mesela 28 numara ile 12 numara tüfeklerin shot string uzunlukları kıyaslarsak 12 numarada daha kısadır. Demek genişlik arttıkça "string" kısalıyor. O halde 12 lik tüfeklerin içinde de genişletilmiş namluların(backbore) içinden çıkan saçmaların "string" uzunluğu daha kısa. Bu iyi midir? Kötü müdür? Kimine göre iyi, kimine göre değil. Ama saçmaların katarın merkezinden kaçıklıkları ile de bir ilgisi var.
Bir de şu tepme olayına değineyim kısaca. Tepme matemetiksel olarak tüfeğin, saçmaların, barutun, tapaların ağırlıkları ve hızları ile alakalı. Biraz da namlu ağzından çıkan gazların etkisi var ama bu şimdi gerekli değil. Eğer sadece tüfeğin ağırlığı artarsa tepme azalırken, sadece saçma artarsa tepme artar. Burada diğer değişkenlerin aynı kaldığını kabul ettim. Balistikçiler böyle söylüyor ve istisnası yok. Deminkilere ilave olarak hız da tepmeyi etkiliyor. Hız artarsa tepme artar, azalırsa da azalır. Backbore tüfeklerdeki tepmenin azalması konusuna gelirsek, tepme konusunda yine bir çelişki var. Tüfeğin ağırlığını hiç değiştirmediğimizi kabul edersek, tepme sadece fişeğe bağlıdır. Matemetik ve fizik bilimi böyle diyor. Yukarıda fişek hızlı mı çıkar, düşük mü çıkar emin olamadık. Şayet hızlı ise tepme fazla; eğer yavaşsa tepme de az olur. Yani hem daha hızlı saçma çıkarıp hem de tepmenin daha az olması birarada olamayacak bir ikili. Ya biri, ya öbürü. Ya tepme ya hız...
