Anadolu Dağ Turnası Keşfedildi
Doğu Anadolu’da yaşayan turnaların dünyadaki tüm turnalardan farklı bir alttür olduğu keşfedildi. Anadolu dağ turnalarının diğer turnalardan en önemli farkı başlarında kırmızı bir leke bulunmaması. 20 çiftten az sayılarıyla dünyanın en nadir turnası olduğu ortaya konan Anadolu dağ turnası (Grus grus archibaldii) Ardahan, Kars, Erzurum, Erzincan, Muş, Sivas ve Van’da yaşıyor. Anadolu dağ turnası çok az sayıda Kafkasya ülkelerinde de görülüyor.
Doğa Derneği ve Dünya Turna Vakfı uzmanları tarafından iki yıldır yürütülen çalışmalara göre Doğu Anadolu Bölgesi’nde keşfedilen Anadolu dağ turnasının dünyadaki tüm dağılım alanı Doğu Anadolu, İran, Gürcistan ve Ermenistan’da yer alıyor. Dünyada 20 çiftin altında kaldığı tahmin edilen bu alttürün Türkiye’de üreyen 6 çiftinin yuvası biliniyor. Komşu ülkelerden İran’da 1 çift, Ermenistan’da ise 2 çiftin yeri biliniyor. Ne var ki Anadolu dağ turnaları kurutma, baraj ve yol yapım çalışmaları gibi tehditler nedeni ile yok olma tehlikesi ile karşı karşıya.
Anadolu dağ turnası bizim ele varamayabilir
Geçmişte Doğu Anadolu’daki çok sayıda sulak alanda üreyen Anadolu dağ turnaları, günümüzde yalnızca Muş, Van, Erzurum, Kars, Sivas, Ardahan ve Erzincan civarında bulunan sulak alanlarda yaşamını sürdürüyor. Sulak alanlardaki kurutma çalışmaları, baraj, yol inşaatları ve üreme döneminde çıkarılan saz yangınları dünyanın en nadir turna alttürünün varlığını tehdit ediyor.
Doğa Derneği ve Dünya Turna Vakfı’nın (International Crane Foundation) yürütmekte olduğu proje kapsamında son iki yılda Doğu Anadolu’da 9 ili kapsayan bir çalışma gerçekleştirildi. Arazi çalışmalarının ardından Almanya ve Rusya’da türün dünyada önde gelen uzmanlarıyla bir araya gelen Doğa Derneği uzmanları, türün acil olarak kurtarılması konusunda çalışma başlatma kararı aldı. Proje kapsamında bilinen bireylerin üreme başarısının izlenmesinin yanı sıra yöre halkı, karar vericiler ve yerel yönetimlerle beraber çalışılarak, üreme alanlarındaki tehditlerin ortadan kaldırılması hedefleniyor. Tehditlere karşı acil önlem alınmazsa bu nadir canlının yeryüzünden silinmesi an meselesi.
Anadolu dağ turnasının korunması için Türkiye’deki herkesin elini taşın altına koyması gerektiğini belirten Doğa Derneği Genel Müdürü Engin Yılmaz “Anadolu dağ turnalarının sadece türkülerde kalmaması için Türkiye’ye büyük görev düşüyor. Doğa Derneği, yedi yıl önce başlattığı Hedef: Sıfır Yok Oluş kampanyasıyla çok sayıda ortaklık kurdu ve en nadir canlı türlerinin korunmasını sağladı. Anadolu kimliğinin ayrılmaz parçası turnalar için de seferber olmalıyız” dedi.
(Fotoğraf: Zafer Tekin) dogadernegi.org
Konu: Dünyada Sadece Türkiye'de (Okunma sayısı 1695 defa)