DİŞİ KÖPEKLERDE ÜREME SORUNLARI
Dişi köpeklerde üreme sorunlarını birkaç başlık altında toplayabiliriz..Üreme sorunları kısırlık veya gebeliğin vaktinden önce sonlanması olarak şekillenir
* ABORTUS(düşük)=Normal gebelik esnasına çeşitli nedenlere bağlı olarak rahim içinde ölen yavrunun rahim dışına atılması ya da rahim içinde rezorbe (emilim) olmasına denir..Vücut ölen yavruyu yavancı made olarak kabul eder ve onu dışarı atar.Doğuma birkaç hafta kala gerçekleşen erken doğumlar ABORTUS olarak kabul edilmez..Bazı düşüklerde anne köpek tüm yavruları kaybeder,bazı düşüklerde ise içerdeki diğer yavrular gelişimlerine devam eder ve normal sürenin sonunda sağlıklı doğarlar..
Düşük yapan bir köpekte iştahsızlıkı ,kusma, ateş, durgunluk , abdominal, vajinal akıntılar görülebilir.
ABORTUS 3 şekilde olabilir
1) ÖLÜ YAVRUNUN RAHİM DIŞINA ATILMASI = Hayvan sahibi ölü yavruyu görür.Anne adayı köpeğin vakit kaybedilmeden veterinere götürülmesi gerekir..Ultrasonla içerdeki yavruların kontrol edilmesi gerekir..rahim içinde atılamayan başka ölü yavrular rahim enfeksiyonlarına ve zehirlenmeye neden olur
2) YAVRUNUN RAHİM İÇİNDE REZORBE OLMASI (emilmesi) = Özellikle gebeliğin erken safhalarında gerçekleşen abortuslarda yavru dışarıya atılmadan rahim içinde emilebilir.. bu tip durumlarda köpek sahibi düşüğü fark edemez; genellikle dişinin çiftleşme sonucu gebe kalmadığı düşünülür..
3) MOLA = Embriyo anne karnında ölür fakat yavru zarlarının gelişmeye devam etmesi sonuçu içi su dolu kitlelere dönüşür.Bu kitlelere mola denir.Tespiti çok zordur.Bazı gebeliklerde rahim içinde hem molalara hemde sağlılklı embriyolara rastlanabilir.
ÖLÜ YAVRULARIN TAM OLARAK REZORBE EDİLEMEDİĞİ DURUMLAR
*MASERASYON = Ölü yavruların yumşak dokuları sulu-kahverengi kitle halini alır, iskelet kemikleri yumşar ve birbirinden ayrılır.Bu tip abortuslar rahim intihabına sebep olurlar.
* MUMİFİKASYON =Ölü yavruların zarları ve yumşak doku sıvıları tamamen emilir; sert deri ile kaplanmış iskeleti kalır.Bazı mumifiikasyona uğramış embriyoların ameliyatla alınması gerekebilir.
ABORTUSA SEBEP OLAN ETKENLERİ 2 GRUBA AYIRABİLİRİZ :
1) ENFEKSİYONLARA BAĞLI ABORTUS SEBEBLERİ =
Bakteriler ve Virüsler = E-coli , salmonella , mycoplasma , streptcoccus , campylobacter , leptosipira , toxoplasma gondii , brucella , distemper , parainfluenza , herpes virüs gibi bakterial ve viral enfeksiyonlardüşüğe sebep olur..Brucella ve herpes virus en sık görülen etkenlerdir.Düşük yapan köpeğe serolojik testler uygulanıp özellikle brucella araştırılmalıdır.Brucelladan enfekte olan dişiler gebeliğin 45-55 günlerinde düşük yaparlar..Brucella tespit edilen dişinin bir daha çiftleştirilmemesi gerekir....
Sistematik hastalıklar= ateş , anemi dehidresyanyon
Rahim enfeksiyonları =En sık görülen rahim enfeksiyonu kronik endometritis'dir...bu tip vakalarda rahim biyopsisi yapılıp enfoksiyon olup olmadığı anlaşılır.. 2) ENFEKSİYONA BAĞLI OLMAYAN ABORTUS SEBEPLERİ 1.TRANVALAR =Ciddi tranvalar , sert darbeler , düşme , yaralanmadan kaynaklanan düşükler 2.HORMONAL BOZUKLUKLAR = Özellikle progesterone hormonun yetersiz durumunda plasenta rahim duvarına yapışamaz ve düşük gercekleşir. 3.DİABETES MELLİTUS 4.BESLENME VE VİTAMİN YETERSİZLİĞİ 5.UTERUS DIŞI GEBELİK ( dış gebelik ) = Döllenen yumurta döl kanalına girmez , karın boşluğuna düşer ; bazende döl kanalına girer rahime ulaşır, fakat rahimdeki bir yırtıktan karın boşluğuna düşer. Bu tip gebeliklerin sürmesi mümkün değildir