Yivsiz Tüfekler'de Şok Muamması

[Y.Bora GÜNGÖR]

Choke ( şok ), ingilizce kökenli bir kelimedir. Boüma, boğum anlamı taşır. Namlu iç çapının namlu ağzının 8-10 cm içinden başlayarak çok hafif bir daralmaya uğramasıdır. 12 çapta sıradan bir namlunun 0,729 inç olduğunu varsayarsak bu namlunun tam şok olan ağız kısmı ortalama olarak 0,689 inç olabilir.
Şok'lar imalatçı firmaya göre azda olsa farklılıklar gösterir, bu yüzden her avcının genel doğruları bilmek kadar kendi tüfeğinin doğrusunu bilmek zorundadır. Bir tüfeğin şok etkisini tespit etmek için 40 yard uzaktan 30 inçlik bir dairenin içine yapılan atıştan daire içine giren saçmaların sayılıp yüzdeler bulunarak olur. Atış yapmadan önce fişekteki saçma sayısı bilindiğinden daire içine giren saçmalar sayıldığında yüzde kaçının daire içinde kaldığı anlaşılmış olur.

 Şoklarda genel kural daralma nekadar fazla ise saçmaların merkezdeki dağılımı da o kadar yoğun olur. Şok seçimi, avlanacak olan hayvanın türü ve yapılacak avın şeklii ile yakından ilişkilidir. Örneğin fermalı keklik avında açık olan şoklar tercih edilirken geçit avlarında ise kapalı şokların tercih edilmesi doğru olacaktır.
Eski dönemlerdeki avcılar şokların silahlarının ucunda sabit olarak bulunmasından ötürü uygun şoku seçerken silahı da değiştirmek zorunluluğu yaşıyorlardı. Her nekadar bazı av tüfekleri farklı şok ve uzunlukta değiştirilebilir ekstra namlular ile tüketiciye sunulmuş olsada bunlar her avcının alım gücüne uygun değildi, bir türün avı için kullanılan şokun diğer bir türün avına uygun olmadığı ve herkesin her av için ayrı tüfek alamayacağı gerçeği araştırmacıları daha pratik bir çözüme yönlendirdi.

İlk olarak tek namlulu silahlar üzerinde namlu ucunda bulunan bir bileziğin el aracılığı ile döndürülmesi sonucu farklı şoklar yaratan bir sistem geliştirildi. ( Polychoke ) adı verilen bu sistemin yerini zaman içerisinde pekçok denemelerden sonra bugün invektör şok olarak bildiğimiz aparatlar aldı. ( multichoke ) İnvektör şok kullanım esası namlu içine açılmış olan dişlere beş değişik şok olarak düşünülmüş bileziklerin bir anahtar vaıtası ile vidalanmasıdır. Böylece her av için değişik şoklu olan bir tüfek elde edilmiş olur

[Volkan KÖYDEMİR]

Teşekkür ederiz.

İnvector, sadece Browning firmasının vidalı şoklarına kullandığı isimdir.

[Suat ÇALIŞKAN]

 Şoklarda genel kural daralma nekadar fazla ise saçmaların merkezdeki dağılımı da o kadar yoğun olur.  bu görüş her zamn doğru tabir mi acaba.mesala ince saçma dar çap ve düşük gramajla daha iyi grupman yaparken   iri saçma  ağır gramajlı fişeklerde  daha  açık şokların daha güzel grupman yaptığı gerçeği vardır.hal böyle  olunca bu cümle biraz şaibeli kalmış gibi. bakalım ustalar ne diyecek.

[Volkan KÖYDEMİR]

Suat kardeşim usta değilim ama fikrimi yazayım. Söylediğin şeyin bazen olduğunu biliyorum. Bazı fişeklerle ve bazı tekil tüfeklerde oluyor ama her zaman, her bir tüfekte geçerli değil. Çok kişinin de hemfikir olduğu gibi her tüfeğin uygun fişeklerinin deneyerek seçilmesi gerekir. Şu tüfekte şu şok ve tüfekle oluyor da desem, olmuyor da desem başka birinin tüfeğinde geçersiz olabilir. Onun için demiyorum. Sorun bazen fişekte, bazen tüfekte veya ikisi de sorunsuz ama öyle gerekiyor olabilir. Tekrar rastlarsam, dar şokla iri saçmanın doğru dağılım verdiği atış denemesi fotolarını paylaşırım. Çünkü gördüm.

[Ferhat DEMİRCİ]

Şoklarda genel kural daralma nekadar fazla ise saçmaların merkezdeki dağılımı da o kadar yoğun olur.  bu görüş her zamn doğru tabir mi acaba.mesala ince saçma dar çap ve düşük gramajla daha iyi grupman yaparken   iri saçma  ağır gramajlı fişeklerde  daha  açık şokların daha güzel grupman yaptığı gerçeği vardır.hal böyle  olunca bu cümle biraz şaibeli kalmış gibi. bakalım ustalar ne diyecek.

 Dar şok  iri saçma kombinasyonun da  grupmanı düzeltmek isitiyosak saçma gramajını düşürmek çözüm olabilir mi?
yoksa azalan saçma adedi ile atılması gereken gerçek gramjın grubundan faklı bir sonuç elde edemeyizmi ?
 yada bunları hiç düşünmeyip her av grubu öncesi avın büyüklüğüne bulunduğumuz bölgenin , iklimin özelliklerine göre fişek bulup bunları düzgün şekilde test mi etmeliyiz?
 
  Bazı avcı arkadaşlar fişek tecrübelerini sorup görüşlerini paylaşıyorlar bana kalırsa bu fikirden öte geçmiyor karadeniz ikliminde randiman alınmış 36 gr 4 no fişekle akdeniz iklimde dayak yersin kış gününde tecrübelerini yazan arkadaşların bölge, hava sıcaklı ve rakım belirterek rapor vermeleri bence bir nebze doğruya yaklaştırır kullanıcıları aksi taktirde boşuna bir bir dolu fişek alınmış olur.

[Ferhat DEMİRCİ]

    Bu arada bir çok iklimde geçerli kaz avı hariç her avda tek geçtiğim saçma numarası 6no  yeryerde 5 no çantama 3 çeşit 6 no fişek koyuyorum 30-6  32-6 34-6  sabah,ögleden sonra yada sıcak soğuk hangi senaryo ile karşılaşırsam hemen fişeğimi ona göre değiştiriyorum.

[M.Emin OLGAÇ]

dar şok ince saçma geniş şok iri saçma olayı hep konuşulur ve çoğunlukla benimsenir amma ve lakin..
bıldırcında geniş şok ince saçma kullanırız... bir arkadaşın yazdığı cümle süperdi
ince saçma sarma  iri saçma kırma içindir...

[Ferhat DEMİRCİ]

 Ben ortasını buldum Emin bey 6 no hava şartları sertleşirse nadiren 5  öyle bir kıryor ki....   dar şok ince saçmaydı geniş şok kalın saçmaydı ugraşmıyorum. tabi kış avları için gerçi benim tüfeklerimde yaz kış sabit takılı bir şok var oda 2 no şok (Improved Modified)..

[M.Emin OLGAÇ]

Ben ortasını buldum Emin bey 6 no hava şartları sertleşirse nadiren 5  öyle bir kıryor ki....   dar şok ince saçmaydı geniş şok kalın saçmaydı ugraşmıyorum. tabi kış avları için gerçi benim tüfeklerimde yaz kış sabit takılı bir şok var oda 2 no şok (Improved Modified)..

Ferhat bey Adana gibi sıcak bir memlekette 2 no şok fazla gibi geldi bana tercih sizin ama ördek kaz haricinde kullanım alanı çok az. selamlar...

[Ferhat DEMİRCİ]

   Alışkanlık Emin bey ince saçma kullanmayı seviyorum ayrıca kontrolsüz mesafe dışı atışları yapmaktanda alıkoyuyor.
Saygılar..Rastgele