KEHRİBAR TESBİHLER

[Nurettin AYDIN]

tesbih kehlibarmi ali usta,  kehlibar tesbihler  insandaki  bulunan elektirikten etkilenir,  insan üstüne  gelen  mikroplu  tozu  toplar, kehlibar  tesbihler  asdim hastasi   gibi bazi hastaliklari  sitres  hastaliklari gibi  hastaliklari  iyi geldiyi  bilinir  kehlibar  tesbiyi, eskiden  yaslilarda cok vardi bu köstekli sagatler,  seninki taklik benimki  orcinel  benim sagat dakiktir  hic  sapmaz,  benim bir dakika  geri kaliyor,  yeleginin  dügme deyine  gecirmistir zencirine   ufak  bir  cebi olur  yeleginin  orayi sagati koyarlardi,  toplanirlar  bir arayi gelirlerdi  senin suyu varmi benim var,  seninki  ufak beninki biraz böyük,  seninki    rakamlari  böyük   güzel görülüyor, heygide  günler hey,  bir tek sagatimiz bile olmazdi simdi  bir sürü var  takmiyorum bile, orda burda atilir,

[alikara]

En değerli tesbihler kehribardan yapılır kehribar diyerek geçmeyelim o sadece bir taş (aslında taş zaten değil bir fosilde burada böyle bilindiği için yazdım) değil. Osmanlı zamanında saraylarda kullanılan kehribarı tanıyalım ve kehribarın yararlarına bir bakalım…Soyu tükenmiş bir çam cinsinde bulunan ve Süksinik asit içeren fosil haline gelmiş reçinedir; taşlaşmış organik bir maddedir. Genellikle küpe gibi ufacık parçacıklar halinde bulunur. Milyonlarca yıl önce oluşmuş, tek parça halinde olanlar mücevherât yapımında kullanılmaktadır.
Bünyesinde böcekler veya böcek görünümlü ipliksi maddeler ve hava kabarcıkları bulunur.
Donuk sarı renkli kehribarlar bedenle temas halinde vücuda sıcaklık yayar.

[alikara]

GERÇEK VE TAKLİT KEHRİBAR 
Özellikleri nedeniyle, çok eski zamanlardan bu yana Kehribarın büyük talep görmesi, satışının çok iyi olması taklitlerini elde etme çalışmalarını çok teşvik etmiştir. Yirminci yüzyılın başında bakalit ve plastik bulununca, bu maddelerden üretilen kehribar renkli, kolye ve tesbihler Dünyanın her yanına yayıldı. Özellikle Kuzey ve Doğu Afrika, Orta Doğu ve Hindistan da kehribar renkli kolye ve tesbihler çok satıldı. Kimya endüstrisinin hızlı gelişimi sonucu elde edilen yeni sentetik ürünleri kullanan taklit kehribar (false-imitation amber) üreticileri o kadar başarılı oldular ki bunları gerçeğinden ayırmak gerçekten çok zorlaştıDoğada bulunduğu şekilde görüntü verilen sentetik malzeme, bazen içine fosil kapanımları yerleştirilerek, reçine kokusu olan yağ içinde hafifçe ısıtılarak doğal kokulu gerçek kehribar gibi piyasaya sunulmaktadır. Sentetik malzeme istenen şekil verildikten sonra eritilmiş kehribar içine daldırılıp, kaplanarak gerçek ürün olarak satılmaktadır. Steven Spielberg in 1993 de Jurassic Park filmini çekmesinden bu yana kehribar fiyatları kat kat artmış bu da taklit üretimi aynı oranda artttırmıştır. Yukarda soldaki örnekte, günümüz kertenkelesi kuyruğu kırılıp, hırpalandıktan sonra, bütün tanımlayıcı testler (optik tabanlı deneyler dahil ) yapılarak ancak belirlenebilen, polystyrene içine yerleştirilmiştir. Sağdaki örnekte uzmanları çok uğraştırmıştır. Burada örneğin alt yarısı olan copal üzerine yerleştirilen iyi durumdaki kertenkeleyi kaplayacak şekilde saydam bir plastik kullanılmıştırMuhtemelen kehribar, Dünyada içinde sinek bulunduğunda değeri çok yükselen tek üründür. Bu gerçekten yola çıkıldığında, içinde fosil bulunduran kehribar taklitlerinin neden çok bulunduğu anlaşılmaktadır. Uzmanlar, inklüzyonun (kapanım) çok net, hırpalanmamış ve iri olduğunda sahte olmasından kuşkulanılması gerektiği belirtiliyor. Canlı fosili boyutu birkaç mm.yi aşmıyor ve çizgileri net değilse gerçek olma olasılığı daha yüksektir.İngiltere Tabiat Tarihi Müzesi inklüzyonlu kehribar koleksiyonundaki en eski örneklerden biri taklit çıkmıştır. Üreticiler! gerçek kehribarı oyarak açtıklara yuvaya arı yerleştirip deliği eritilmiş kehribarla kapatarak piyasaya sürmüşler ve ürün elden ele dolaşarak uzun yıllar önce müze koleksiyonuna girmiştirGeçmişten günümüze taklit kehribar üretmek için Copal, Cam, Fenolic reçine, Selluloit, Casein, Bakalit, Plastik, Akrilik, Polyester v.b. maddeler kullanılmıştır1890 larda, Dupont şirketinin kehribarın plastik versiyonunu ürettiği söylenmektedirGerçek kehribar ile taklit kehribarı birbirinden ayırabilmek için onların fiziksel ve kimyasal özelliklerinden yararlanmaktayız
Uygulanabilecek en pratik ve hızlı yöntem, kor haline getirilmiş ince bir metal (iğne, çivi, çubuk) ucu, eldeki malzemenin göze çarpmayacak bir yerine (Örn. Boncuk ise delik kenarına, yüzük veya heykel gibi figür ise taban kısımlarına) dokundurmaktır. Gerçek kehribarda hoş bir çam reçinesi kokusu ortama yayılır, buna karşılık plastik özellikli bir malzeme kötü bir koku yayar
Gerçek kehribarın özgül ağırlığı saf sudan biraz fazladır. Özgül ağırlığı 1.00 gr/cm 3 olan saf suyun 200ml.sine 23 gr. tuz katılarak hazırlanan solüsyona atılan gerçek kehribar yüzer, taklit kehribar daha ağır olduğundan batar.Elimizdeki maddeyi ısınıncaya kadar yünlü bir kumaşa sürtelim, ısınmaya başlayınca küçük kağıt parçalarına veya saç teline yaklaştıralım. Kehribar doğal statik elektrik özelliği nedeniyle bu cisimleri kendine doğru çeker. Sentetik madde bu özelliği göstermezSentetik malzemelerin kehribar adı altında satılmasının yanında, doğal copal de bir çok kehribar ülkesinde kehribar adı altında sunulmaktadır. Gerçekten de copal kehribara her yönden o kadar benzemektedir ki, bu iki doğal maddeyi birbirinden ayırmak son derece zordur. Bir damla eter veya alkolü her ikisine de damlatmak oldukça kesin bir yöntemdir. Kehribar üzerinde hiç bir etki bırakmadan uçup giden bu çözücüler, copal veya diğer olgunlaşmamış reçinelerin yüzeyini etkileyerek değdirildikleri yeri yapışkan hale getirirler. Diğer bir yöntemde bu maddelerin fluoresans özelliklerini kullanmak olabilir. Ultraviolet ışığı altında copal beyaz renkte ışıma gösterirken, kehribar genellikle mavi veya sarı ışıldarBilimsel deneyler yaparak gerçek ve taklit kehribar belirlenmek istenirse, gerçek kehribarın yanma noktası olan 375 o C sıcaklığı, gene gerçek kehribarın bilinen çözücülere (solvents) gösterdiği direnç dereceleri ve Mohs cetveline göre 2-3 arasında olan sertlik derecesi baz olarak kullanılabilir
Satın aldığımız ürünün gerçek kehribar olduğunu anlamak için yukardaki deneylerden en az iki veya üç tanesini doğru olarak uygulamamız bizi gerçeğe yaklaştıracaktır

 

 

[İlyas AKSOY]

ali abi merhaba kehribarı secmek çok zor .. o testlerde hepsinde işe yaramıyor eveliyatta her işleme yapılan ülkede farklı bir karısım hazırlanmıs osmanlı-alman-özelliklede soguk iklim ulkeleri  bende hatrı sayılır özelliklerde 60 yakın farklı taş var bunların bir kısmı fosil taşlardan özellikle kehribar en sevdiğimse bıcaklarımın resmini paylaştıgım kısımdaki yadigar olan saygılar.

[Nurettin AYDIN]

amcamda vardi    oniki  onüc  tane  boncuk   sayisi olan   bir tezbih, rengi portakal  sarisi,   pilastik  olanlar  veya pilastik karisimli olan   tezbihler  cekerken  dogru ses cikarmaz,  iki kehlibar   boncugunun  birbirine  carpmasi sonucu  cikardigi sesle pilastik karisimli olan    tezbihler  ayri ses  verir,  cekerken,  olti tasindan yapilmis  tezbihler  cok hizli ip koparir tas ildugundan  tezbihi cekerken  iki tasin bir birine  carparken cikardigi sesi verir tezbih,

[alikara]

nuretin kardeş ben şahsen keribarın kıralını anlarım senin osöylediğiğ tespi ipkoparan camdır tespilerdir tüfek ve tespi birde cep sahatlar bunlar benim işim izmire gelirsen alla nasip ederse çankayda keribar satan kişiler vardır izmirde en kaliteli keribar kimdedir sorarsan hemen halıci ali derler saygılarımla