Dişi Köpeklerde Bulaşıcı Veneral Tümörlerin Üçlü Kombinasyon Kemoterapi ile Tedavisi
--------------------------------------------------------------------------------
Köpeklerde bulaşıcı veneral tümörler (Transmissible Venereal Tümör, TVT) Güney Amerika, Güneydoğu Avrupa, Orta Amerika, Japonya, Uzakdoğu ülkeleri dahil dünyanın pekçok ülkesinde özellikle hayvanların başıboş dolaşabildiği ve sıcak iklime sahip ortamlarda olduğu gibi ülkemizde de çok yaygındır. (1,5,9,10,15,16,19,20).
Klinik olarak TVT'ler dış genital organlarda 0,5 mm - 10 cm çaplı karnıbahar görünümünde, kızarık, taze görünümlü, dokunulduğunda kolayca kanayan yapılarıyla izlenirler. Kanama östrus, urethritis veya cystitis ve erkekte prostatitis ile karıştırılabilir. Dişi köpeklerde çoğu kez vulvadan dışarıya çıkıntı yapmış tarzda gözlenirler. Genital organların muayenesinde tümörün makroskopik olarak görülmesiyle tanı konabilir. Kesin tanı için sitolojik ya da histopatolojik yoklamalar gereklidir. Histolojik olarak TVT'ler, köpek lymphoması, histiocytoma ve mast cell tümör'den ayırt edilmelidir (4,6,7,9,12,19,20).
Bazı hayvanlarda tümör 2-6 ay içinde kendiliğinden regrese olabilmektedir. Fakat yeterli bağışıklık yanıtı olmayan hayvanlarda tümör yayılmayı sürdürmekte ve metastazlar yapabilmektedir. Yalama ve koklama yoluyla oral ve nazal boşluklara ve vücudun diğer bölgelerine ototransplante olabilen tümör hücreleri, lenf yumruları, deri, göz, karaciğer başta olmak üzere hemen hemen bütün yumuşak dokulara metastaz yapabilmektedir. (2,8,11,17,21,22,23).
Radyoterapi ve kemoterapi ile sağaltımdan olumlu sonuçlar alınmaktadır. Kemoterapi amacıyla vincristine, cyclophosphamide, adriamycin, methotrexate, prednisolon gibi kemoterapotik ajanlar tek olarak veya kombinasyon tarzında kullanılmaktadır. Cerrahi yolla tümörlü dokunun extirpasyonu'da bir tedavi metodudur. Ancak cerrahi müdahale yapılan hayvanlarda urethral stricture, adhesionlar ve 4-5 ay sonra nüksler şekillenebilmektedir (1,8,9,11,12,15,16,18).
Hastalığı atlatmış hayvanlardan alınan kan ya da serumun TVT taşıyan bir diğer köpeğe verilmesiyle pasif immunite yoluyla tümör regresyonunun sağlanabildiği de bildirilmektedir (21).
Bu çalışmada 1996-1999 yılları arasında kliniğimizde teşhis edilen TVT olguları içinde 23 dişi köpekte uygulanmış olan üçlü kombinasyon kemoterapi ile tedavisi ve elde edilen sonuçlar tartışılmıştır.
Materyal ve Metot
1996-1999 tarihleri arasında İ.Ü. Veteriner Fakültesi Doğum ve Jinekoloji Anabilim Dalı Kliniğin'de teşhis edilen transmissible venereal tümör olguları içerisinde kemoterapotik tedavi uygulanan değişik yaşlardan 23 dişi köpek çalışma materyali olarak değerlendirildi.
Tümörlerin tanısı anamnez ve klinik bulguların değerlendirilmesi ve alınan biyopsi materyalinin mikroskopik incelemeleri sonucunda konuldu.
Biyopsi amacıyla alınan doku örnekleri %10 'luk Nötral Formalin solüsyonunda tespit edildikten sonra parafinle bloklanıp, kesitler alındı ve Hematoksilen-Eosin ile boyanarak ışık mikroskobunda incelendi (13).
Sağaltım amacıyla vincristine, cyclophosphamide, methotrexate'dan oluşan üçlü kemoterapi kombinasyonu kullanıldı. Tedaviye vincristin ile başlandı ve haftada bir uygulandı. İki enjeksiyon arasında kalan günlerde cyclophosphamide ve methotrexate, dönüşümlü olarak günlük verildi. Tedaviye tümörlü dokular tamamen kayboluncaya kadar devam edildi. İlaç dozları ve vücuda verilme yolları Tablo 1'de verilmiştir.
Tablo 1. Kullanılan ilaçlar, uygulama yolları ve dozları Table 1. Drugs used, routes, doses
İlaç-----------------Verilme yolu-------------Dozaj
1. Vincristine-----------İ.V.----------------0.02 mg/kg
2. Methotrexate--------oral----------------0,15 mg/kg
3. Cyclophosphamide----oral-------------------1 mg/kg